Luidere roep om Europese voedselstrategie

Achtergrond Politiek Jasper Schel 28 dec 2023 om 15:30uur

Aan ambities voor de Europese landbouwsector geen gebrek, zo bleek onder meer tijdens de eerste Agri Oulook Conferentie van de Europese Unie in Brussel. Maar de inkt onder de Green Deal is nog maar nauwelijks opgedroogd of de daaruit voortvloeiende wet- en regelgeving blijft steken in de Brusselse raderen. Critici roepen om een voedselstrategie, zodat boeren en tuinders weten waar ze aan toe zijn.

Luidere+roep+om+Europese+voedselstrategie

Gedurende twee dagen spraken beleidsmakers, boeren en landbouwexperts begin december in Brussel over de toekomst van de land- en tuinbouwsector in Europa. Volgens Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, moet de voedselproductie beter worden beschermd tegen onvoorspelbare gebeurtenissen. 'Mede door de hoge inflatie is betaalbaar eten een probleem voor veel burgers.

Daarnaast is er veel concurrentie en is het moeilijk om een bedrijf over te dragen aan de volgende generatie. De producent is een kwetsbare schakel in de levensmiddelenketen, zeker met de vele weersextremen door de klimaatcrisis. De inkomenszekerheid is wankel. Mede daarom moeten we het landbouwbeleid snel aanpassen.'

Via het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) wil de EU-topvrouw onder meer inzetten op innovaties - zoals genoomtechnologie en precisielandbouw - en het stimuleren van biodiversiteit. Daarnaast wil Von der Leyen meer toekomstperspectief voor de voedselproductie. 'Een toekomst die de inkomenszekerheid voor boeren garandeert, agrarische gebieden levendig houdt, voedselzekerheid stabiliseert en bijdraagt aan de klimaatdoelstellingen. Een toekomst waar landbouw en natuur hand in hand gaan, want dat zijn geen tegenstellingen. We moeten de polarisatie bij de kop pakken.'

We hebben meer hoop op de ontwikkelingen in de markt, dan op beleid

Gerben Boom, portefeuillehouder Internationaal bij NAJK

Strategische dialogen

Von der Leyen wil met zogenoemde strategische dialogen, die ze tijdens Outlook Conferentie in Brussel aankondigde (kader), een eerste stap zetten. Ook Janusz Wojciechowski, de Poolse Eurocommissaris voor de landbouw, wees in Brussel op het belang van deze dialogen. 'We moeten meer samenwerken en kennis delen voor een meer aantrekkelijke landbouwsector. Want we willen boeren een beter perspectief en levensstandaard bieden.'

Mooie woorden, maar boeren hebben vooral behoefte aan duidelijke kaders. Zo bleek enkele dagen na de Brusselse conferentie tijdens het Jonge Boerengala van Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) en de Belgische evenknie Groene Kring in Antwerpen.

Een van de gasten die daarvoor een lans breekt, is de Vlaamse landbouwminister Jo Brouns. België is per 1 januari 2024 voorzitter van de Europese Raad. Volgens Brouns is er werk aan de winkel. 'We gaan voor een Europese voedselstrategie. Dat betekent onder meer strategische keuzes maken in het aanbod.'

De minister ziet kansen om de 'strategische autonomie' op de Europese agenda te zetten als België voorzitter is van de Raad. 'Ik verwacht hiervoor ook steun te vinden bij andere lidstaten, zoals Frankrijk', zei Brouns eerder al tijdens de Vlaamse voedseltop in Roeselare. 'Als we werk willen maken van voedselzekerheid, dan is dit absoluut nodig.'

Geen visie

Ook de andere panelleden van de bijeenkomst in Antwerpen missen een Europese visie op de voedselproductie. Zoals Jan-Kees Goet, secretaris-generaal bij het ministerie van LNV: 'Het chauvinisme waar Brouns op doelt, moeten we vertalen naar een stevige Europese voedselstrategie. En die is er nog niet.'

De jonge boeren willen vooral meer duidelijkheid van de landelijke overheid. 'Op dit moment hebben we meer hoop op de ontwikkelingen in de markt, want er is geen landbouwakkoord', zegt Gerben Boom, portefeuillehouder Internationaal bij NAJK. 'Maar op de langere termijn moeten er wel kaders zijn die overheid schept. Want alleen dan kun je keuzes maken.'

Vier pijlers moeten Europees landbouwbeleid dragen

Volgens EU-landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski, een van de inleiders van de Agri Outlook Conference, moet het Europese landbouwbeleid draaien om vier pijlers: veiligheid, stabiliteit, duurzaamheid en solidariteit. Maar bovenal is meer inkomenszekerheid nodig. 'We vragen veel van onze boeren. Naast voedselproductie hebben ze ook de zorg voor het landschap, de natuur en water. Dan heb je een stabiel inkomen nodig. Het GLB is een cruciaal vangnet voor een basisinkomen. Ik vind dat de begroting van de landbouwreserve omhoog moet zodat we bij rampen en weersextremen boeren kunnen helpen.'