Samen optrekken met de land- en tuinbouw

Wat is het belang van hoger agrarisch onderwijs gestationeerd in Limburg? Het is een terugkerend vraagstuk bij het tienjarig jubileum op 2 november van de vestiging van HAS green academy in Venlo. ‘We zijn ongelooflijk blij met kennis, innovaties en onderzoek om tot oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken te komen’, zegt de Venlose burgemeester Antoin Scholten bij de aftrap van de bijeenkomst. ‘Een hogeschool is cruciaal voor de regio en krijgt alle steun vanuit de gemeente.’

Voorafgaand aan een middag vol sessies over praktijkgericht onderzoek, productontwikkeling, innovatie en praktische vraagstukken als een gezonde bodem was Mariëlle Geelen, de onlangs vertrokken locatiedirecteur van HAS Venlo, de belangrijkste spreker. Zij is inmiddels kwartiermaker kennisinstellingen bij Brightlands Campus Greenport Venlo.

Geelen vindt dat de regio met praktijkgericht onderwijs en onderzoek ‘goud’ in handen heeft, maar dat nog wel wat stappen nodig zijn om daar ‘platina’ van te maken. Nu ze met een afstandje terugkijkt op haar tijd bij een ‘bescheiden onderwijsinstelling’, constateert ze dat veel meer synergie nodig is. ‘Laat je impact zien’, benadrukt ze. ‘Bedrijven, het mbo, gemeente Venlo en University of Maastricht staan te trappelen om meer samen te werken.’

Geelen zou graag zien dat alle relevante partijen op het gebied van duurzame en gezonde voeding, zoals HAS green academy en partijen als LLTB en Liof, de handen vaker ineenslaan. Het netwerk Katapult, waarbinnen publiek-private samenwerkingen worden ingezet om onderwijs en de beroepspraktijk nog beter op elkaar aan te laten sluiten, is wat haar betreft het goede voorbeeld.

Klimaatcrisis

Geelen ziet hoe maatschappelijke ontwikkelingen zich in rap tempo opvolgen. Van een snelle digitalisering en een klimaatcrisis met alle gevolgen van dien voor leefbaarheid en voedselproductie tot een arbeidsmarkt waarvan de spelregels veranderen. ‘Opleiden en leren is niet meer alleen iets voor studenten, je bent er je leven lang mee bezig’, zegt Geelen.

Tijdens een van de sessies gaat Mark Smits, HAS-docent Toegepaste Biologie, dieper in op de maatschappelijke uitdagingen waar we voor staan. Hij laat met een soort streepjescode van eerst blauwe en daarna vooral rode lijnen zien hoe snel Nederland in de afgelopen decennia opwarmt.

‘We kunnen wel voorspellen dat de volgende lijntjes weer rode en dus heel droge jaren zullen zijn.’ Daarnaast vraagt hij aandacht voor het verlies aan biodiversiteit en de grote hoeveelheid nutriënten in het oppervlaktewater, met name in het zuiden van Nederland. ‘En hoe reageren we als mensen?’, zegt Smits. ‘Zoals struisvogels: door graag onze kop in het zand te steken.’

Praktijkgericht onderzoek

Volgens de docent-onderzoeker biedt praktijkgericht onderzoek antwoorden en heeft de HAS daarvoor een succesformule ontwikkeld. ‘We sturen onze studenten meteen het veld in en zo leren ze de mensen kennen achter de bedrijven. Ze zijn inhoudelijk onderlegd en kunnen analyseren.’ Met zijn eigen ‘hoogover’ wetenschappelijke achtergrond is hij erg te spreken over het maatwerk dat hbo-studenten leveren en over hun vermogen om aan te sluiten bij bestaande kennis en praktische oplossingen.

HAS-directeur Patricia de Cocq spreekt over de ‘inspirerende leeromgeving’. Ze benadrukt dat studenten uit alle gelederen op de HAS samenkomen. Dus van de jonge boeren die met hun trekker op het Malieveld gaan protesteren tot klimaatactivisten van Extinction Rebellion die zich op en rond de A12 hebben verzameld.

‘Als studenten elkaar beter leren kennen, is het vooral inspirerend om samen te werken. We moeten ook met elkaar ontdekken en verkennen wat bijvoorbeeld een toekomstgerichte landbouw precies inhoudt.’

Geen perspectief

Volgens voorzitter van de Raad van Bestuur, Reggy van der Wielen, is het zaak om als HAS green academy niet te ver voor de troepen uit te lopen en te blijven aansluiten op de dagelijkse praktijk. Het baart hem zorgen dat een perspectief voor boeren en tuinders in veel gevallen ontbreekt.

‘We genereren volop kennis, maar agrarisch ondernemers wachten af, omdat ze geen duidelijkheid krijgen van de overheid. Dat betekent dat innovatie onvoldoende van de grond komt, terwijl de tijd met alle grote maatschappelijke opgaven dringt.’

HAS green academy in Den Bosch en in Venlo focust zich de komende jaren op drie peilers: gezonde leefomgeving, gezonde voedselproductie en gezonde voeding en gezond leven. ‘Daar zijn ons onderwijs, onderzoek en onze lectoraten op ingericht en het is logisch dat Venlo vooral de focus houdt op plantaardige vraagstukken’, zegt Van der Wielen.

Volgens de bestuursvoorzitter is het een logische volgende stap om in Limburg meer aansluiting te zoeken bij de Brightlands Campus die 4 kilometer verderop ligt. ‘We onderzoeken bijvoorbeeld samenwerking met Maastricht University die op de campus flink uitbreidt. De kijkrichting hierbij is om naast een stabiele organisatie centraal in Venlo uit te breiden op de campus.’