Consument profiteert nog niet van dalende producentenprijzen

De producentenprijzen, ofwel verbruiksprijzen van producenten, zijn onder meer de prijzen die Nederlandse voedingsmiddelenbedrijven rekenen aan hun binnenlandse klanten. Maar ook gaat het om de importprijzen die Nederlandse bedrijven betalen voor industrieel geproduceerde voedingsmiddelen. Ongeveer de helft van de in Nederland geconsumeerde voedingsmiddelen komt uit het buitenland.

In een analyse van de consumenten- en producentenprijsindex en gegevens uit de Conjunctuurenquête Nederland meldt het CBS dat de verbruiksprijzen van voedingsmiddelenproducenten met 31 procent zijn gestegen vanaf juni 2020. In diezelfde periode werden voedingsmiddelen voor consumenten 24 procent duurder.

Consumentenprijzen van voeding volgen producentenprijzen meestal met wat vertraging, geeft het CBS als toelichting. Er wordt vaak met contracten voor langere tijd gewerkt. Het kan dus zijn dat het even duurt voordat supermarkten de hogere prijzen voor de producenten aan de groothandel of fabrikant moeten betalen.

Samenhang met wereldmarkt

De prijzen die consumenten betaalden voor voedingsmiddelen bleven volgens het CBS in verhouding nog lang onder het niveau van juni 2020. In december 2021 kwamen de consumentenprijzen voor het eerst boven de prijzen van halverwege 2020 uit. Voor de prijzen die producenten betaalden voor de productie van voedingsmiddelen was dit vanaf oktober dat jaar het geval. Producentenprijzen hangen sterk samen met die van voedsel op de wereldmarkt.

In juli van 2023 waren de producentenprijzen van zuivelproducten 18 procent lager dan in dezelfde periode in het jaar ervoor. De prijzen die consumenten voor deze producten betaalden stegen in diezelfde periode met 12 procent. Vanaf september 2022 daalden de prijzen voor zuivelproducenten, terwijl de consumentenprijzen nog doorstegen. Wel stabiliseerden deze vanaf februari van dit jaar.

Vanaf juni 2020 stegen de consumentenprijzen voor vlees met 23 procent. Producenten betaalden in dezelfde periode 33 procent meer voor het op de markt zetten van vleesproducten. De prijzen die consumenten betaalden stegen vooral vanaf december 2021. Daarvoor lagen de consumentenprijzen van vlees nog onder de prijs van juni 2020. De verbruiksprijzen lagen vanaf het eerste kwartaal van 2021 al boven die van juni 2020.

Minder voedingsmiddelenproducenten verwachten stijgende verkoopprijzen in de komende drie maanden, blijkt uit de conjunctuurenquête. In augustus 2023 gaf bijna 15 procent van de bedrijven aan stijgende prijzen te verwachten in de komende drie maanden. In januari was dat nog 52 procent. Bijna acht op de tien bedrijven verwachten dat de verkoopprijzen niet veel veranderen. Dalende prijzen worden door 6 procent van de voedingsmiddelenproducenten verwacht. In juli was dat nog 10 procent.