Zeven op de tien melkveebedrijven moesten in 2022 mest afzetten

In 2000 had nog een ruim een kwart van de melkveebedrijven te veel dierlijke mest voor de eigen grond. Dit schommelde vervolgens wel iets, met een top in 2003 (53 procent). Volgens het Compendium voor de Leefomgeving leiden de gebruiksnormen voor dierlijke mest, die in 2006 het Mineralenafgiftesysteem (Minas) vervingen, tot grotere mestoverschotten op bedrijfsniveau. Het percentage met een overschot liep vervolgens ook op naar 66 procent in 2010 en 2013.

Een verdere stijging was te zien in aanloop naar de afschaffing van het melkquotum. 'Boeren hebben daarbij ingezet op groei', zegt landbouwwoordvoerder Cor Pierik van het CBS. Het percentage steeg vervolgens naar 80 procent in 2017 en 2018. Daarna nam het aantal melkveebedrijven met te veel dierlijke mest iets af. Dit is mede het gevolg van de fosfaatwetgeving, waardoor er, na het einde van de melkquotering, nieuwe grenzen werden gesteld aan het aantal dieren op een bedrijf. Vorig jaar was het met 71 procent iets lager dan het jaar ervoor.

Voor dit jaar wordt een verdere toename van het aantal bedrijven met een mestoverschot verwacht. Tot vorig jaar kon een aantal bedrijven, door deel te nemen aan de derogatie, meer mest afzetten op eigen grond. Die derogatie wordt met ingang van dit jaar afgebouwd. Daarnaast mogen stroken rond sloten, de bufferstroken, met ingang van dit jaar niet worden bemest.

Hokdieren extensiveren

Bij hokdieren is er sprake van een lichte extensivering. Vorig jaar moest 88 procent van de hokdierbedrijven hun mest afzetten. In 2017 en de jaren ervoor was dit 98 procent. De laatste jaren is er een daling te zien bij zowel pluimvee als varkens. Zo was bij varkens vorig jaar het percentage 91 procent en pluimvee 84 procent. In bijvoorbeeld 2015 was dit respectievelijk 98 en 99 procent.

'Bij varkens en kippen heb je wel de combinatie van grote en kleine bedrijven door elkaar. Daarbij zijn ook biologische bedrijven of bedrijven die drie sterren hebben in het kader van het Beter Leven-keurmerk. Dergelijke bedrijven hebben vaak weinig dieren en relatief veel grond', licht Pierik toe.

Verder speelt volgens de CBS-woordvoerder mee dat vooral de intensievere bedrijven meededen aan de opkoopregeling. 'De blijvers hebben per saldo meer grond. Daarbij zie je dat ook hokdierhouders jaarlijks groeien in hectares per bedrijf. In een financieel goed jaar kopen ze beschikbare grond in de buurt, zodat ze een deel van de mest hierop kunnen plaatsen.'