Onderzoeker: 'Aardbevingsschade mestkelders aan de kant geveegd'

Die afwijzing van schadeclaims volgde, terwijl het centrum wist dat de schade door aardbevingen veroorzaakt zou kunnen zijn, meldt Lakeman. Hij rapporteert als voorzitter namens de stichting aan de Parlementaire Enquêtecommissie Aardgaswinning Groningen.

De onderzoeker springt in de bres voor gedupeerde Groningse boeren en eist openheid over de werkwijze van het CVW. Dat centrum werd eind 2014 als bestuursorgaan van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat opgericht. Het moest meldingen van schade door aardbevingen afhandelen. De organisatie kreeg meteen te maken met hevige kritiek.

Onvoldoende onafhankelijkheid

Die kritiek had betrekking op de duur van de schade-afhandeling en onvoldoende onafhankelijkheid van het CVW. Verder werd het centrum verweten er alles aan te doen om de vergoeding van schade door gaswinning zo laag mogelijk te houden. CVW werd in 2019 opgeheven.

Volgens Lakeman werd in de inleiding van een Grontmij-rapport in oktober 2015 gesteld dat schade aan een mestkelder van een Groningse boer 'mogelijk is ontstaan als gevolg van opgetreden aardbevingen'. In zijn stuk aan de parlementaire enquêtecommissie schrijft hij: 'Desondanks heeft het CVW schadeclaims met betrekking tot een groot aantal mestkelders afgewezen zonder die kelders te laten onderzoeken op aardbevingen als eventuele schadeoorzaak.'

Twee versies

Lekdetectiebureau Texplor onderzocht 1 mei 2015 enkele mestkelders van Kor Kruizenga in Rasquert, de enige betonnen mestkelders die werden onderzocht. Van het verslag bestaan twee versies. In de eerste concludeert Texplor dat de schade aan de onderzochte betonnen mestkelders ook door aardbeving veroorzaakt zou kunnen zijn.

In de tweede, definitieve versie ontbrak deze zin. In het rapport van een vervolgonderzoek is vermeld dat de geconstateerde lekken veelal zijn veroorzaakt door scheurvorming. Daarbij is niet vermeld of de scheuren al dan niet door aardbevingen kunnen zijn veroorzaakt.

Bewijsvermoeden toegepastf

Enkele boeren gingen bij een arbiter in beroep tegen de beslissing van het CVW. De arbiters oordeelden voor de gedupeerden vaak aanzienlijk gunstiger dan het centrum en pasten al vanaf augustus 2016 het bewijsvermoeden toe.

Een aanpak die drie jaar later door de Hoge Raad werd bevestigd. Voor de meeste boeren was in beroep gaan echter niet mogelijk. Zij moesten het volgens Lakeman 'als totale leek tegen door de wol geverfde juristen' opnemen of forse advocatenkosten maken.

CVW-archief

Het archief van het CVW met betrekking tot de schadevergoeding is ondergebracht bij het Instituut Mijnbouwschade Groningen. Lakeman zegt dat dit bewijsmateriaal moet bevatten van het 'onrechtmatig en schadelijk optreden' door het CVW jegens gedupeerde boeren. Naar zijn inschatting moeten dat er enkele honderden zijn.

De voorzitter vraagt de parlementaire enquêtecommissie om openbaarmaking van alle relevante informatie en heeft geen goed woord over voor de handelwijze van het CVW: 'Ik vind wat er is gebeurd heel bizar. We hebben het over een aan de overheid gelieerde organisatie die is opgericht om aardbevingsschade te vergoeden, maar die jarenlang schadeclaims afwijst zonder onderzoek te doen naar aardbevingen als schadeoorzaak. En dat allemaal om er voor te zorgen dat de overheid zo min mogelijk van de door haar zelf veroorzaakte schade hoeft te vergoeden. Dat lijkt bijna crimineel.'

Fractie werkelijke schade vergoed

Het Instituut Mijnbouwschade Groningen kent volgens de Lakeman doorgaans een fractie van de werkelijke schade als vergoeding toe. Hij adviseert gedupeerden daarom om schadeclaims niet daar, maar bij civiele rechtbank Assen neer te leggen. Lakeman lanceerde een paar maanden geleden zijn platform www.namclaim.nl en overweegt om namens Groningse boeren een schadeprocedure tegen de NAM en/of de Staat te beginnen.