Wat kan nog met middelenpakket van 2028?

Zowel in appels als in peren wordt de gewasbescherming van de toekomst gedemonstreerd in de praktijk, in het kader van het programma 'Weerbaarheid in de praktijk'. Gewasbeschermingsspecialist Henny Balkhoven van Fruitconsult besteedde daar aandacht aan tijdens De Appeldag vorige week op Proeftuin Randwijk. Hij gaf uitleg bij een demo in peren waarbij bestrijdingsschema's van 2023 worden vergeleken met de schema's voor 2028.

'Het betekent voor de perenteelt dat we het moeten doen zonder middelen als Captan, Movento, Batavia en Vertimec en nog meer. Het is vooral bedoeld om telers, maar ook de overheid te laten zien wat de consequenties zijn van het snel kleiner wordende middelenpakket. Verder willen we hierin ook de supermarkten en milieuorganisaties meenemen, zodat ook zij weten waar de praktijk mee te maken krijgt', zegt Balkhoven.

Knelpunten voor perentelers zijn volgens de gewasbeschermingsspecialist onder meer de bestrijding van perenbladvlo en zwartvruchtrot. Hij legt uit dat voor perenbladvlo in de praktijkdemo's wordt getest met alternatieve middelen zoals Siltac SF en Atilla. Verder is het voor de beheersing belangrijk dat de biodiversiteit in en rond percelen wordt geoptimaliseerd om natuurlijke roofvijanden, en dan met name oorwurmen, aan te trekken.

De 'groene' aanpak van zwartvruchtrot en perenschurft betreft de inzet van trichodermastammen of biostimulanten, eventueel in combinatie met waarschuwingssystemen. In het middelenschema voor 2028 worden verder geen herbiciden ingezet, maar de boomstroken worden schoongehouden met mechanische onkruidbestrijding.

Balkhoven: 'Ook maken we gebruik van een rassenscorekaart waarop we aangeven waar rassen wel of niet gevoelig voor zijn. Zo weten we welke rassen het meest robuust zijn en dus het geschiktst voor de gewasbescherming van de toekomst.'

Aanvullend op het perenverhaal behandelde teeltvoorlichter Aryan van Toorn van CAF een proef in Conference met verschillende afspuitschema's voor de bestrijding van bewaarrot. Uit de resultaten van vorig jaar blijkt dat het lastig is om alternatieven te vinden voor Captan. De beste bewaarpartijen zonder Captan zijn die waarop een naoogstbehandeling is toegepast met een aantal experimentele middelen.

Vitaal blad

Voor het effect van biostimulanten op de bladvitaliteit en plantweerbaarheid van appels worden al jaren proeven uitgevoerd op de proeftuin in Randwijk. Kees Overheul is namens Agrifirm projectleider van het Expertiseplatform Fruit & Vruchtboom en van daaruit betrokken bij dit onderzoek. Hij kan op een proefperceel laten zien dat het lukt om een deel van het chemische spuitschema te vervangen met behoud van vitale cluster- en scheutbladeren.

'In deze proef vergelijken we al vanaf 2020 een standaardobject met spuitschema's waar de chemie voor de helft wordt vervangen door biostimulanten. Een daarvan is Agro-Mos. Ook testen we een experimenteel middel', zegt Overheul. De vitaliteit van de appelbomen bepalen de onderzoekers door de bladeren te tellen, en later ook de vruchten met en zonder vlekken of andere beschadigingen.

De conclusie is volgens Overheul dat de vitaliteit van appelbomen voor een belangrijk deel is op te vangen met biostimulanten. 'Voor de toediening is een juiste timing bepalend. Fruittelers moeten dan meer preventief denken en niet wachten tot er aantastingen zijn. Onze ervaring is dat het spuitschema vooral ruimte biedt voor vervanging van chemie in de periode na de bloei en in de zomer.'

Als het gaat om knelpunten, is dit jaar de grote schade door appelbloesemkevers actueel. Gewasspecialisten stellen dat dit voor een deel is te wijten aan het verdwijnen van enkele belangrijke insecticiden. Maar ook was het dit voorjaar vanwege de nattigheid en kou bijzonder lastig om een bestrijding op het juiste moment uit te voeren, meldt teeltadviseur Christian van Os van Delphy.

'We zien de druk van appelbloesemkever oplopen, maar dit jaar is de schade incidenteel wel extreem. Er zijn percelen waar sprake is van een soort beurtjaar.' In Randwijk ligt een proef met alternatieve middelen op een perceel Junami waar voorgaande jaren al veel schade was. Van Os concludeert dat de gebruikte middelen onvoldoende werken en pleit voor systeembenadering om de problemen met appelbloesemkever op te lossen.

Aansluitend daarop vertelt onderzoeker Herman Helsen van Wageningen University & Research (WUR) dat een alternatieve methode voor het wegvangen van volwassen kevers is getest. Het principe daarvan is dat de kevers vanaf de zomer graag een schuilplaats zoeken in bindbuis dat in de bomen hangt.

'Door in elke boom een bundel bindbuis te hangen, lukt het ons om naar schatting 50 tot 80 procent van de appelbloesemkevers weg te vangen. Deze methode wordt in de praktijk al toegepast op biologische bedrijven', legt Helsen uit.

Volgens de WUR-onderzoeker valt bij hoge druk de effectiviteit van het wegvangen van de kevers tegen. Hij legt uit dat als twee of drie van de tien kevers overleven, die in het voorjaar veertig tot zestig eitjes kunnen leggen. 'Dan is er in het groeiseizoen toch weer een behoorlijke toename. Deze vangmethode voegt voorlopig het meeste toe aan de bestrijding bij lage druk om de plaag beheersbaar te houden.'