Koeien geven minder melk bij rantsoen met veel sorghum

'Melkkoeien vinden sorghumsilage lekker', zegt Arie Klop, onderzoeker rundveevoeding bij Wageningen Livestock Research. 'Ze vreten er bijna een kilo meer van in vergelijking met een rantsoen gebaseerd op snijmais.'

Op de Dairy Campus in Leeuwarden verdeelden de onderzoekers de koeien in meerdere groepen met verschillende rantsoenen. Bij één groep bestond de helft van het ruwvoer uit gras en de andere helft uit snijmais. Een andere groep kreeg ook 50 procent gras, maar hier werd de mais vervangen door sorghumsilage. De opname bij het sorghumrantsoen was 0,8 kilo droge stof hoger.

'Als de ruwvoeropname bijna een kilo hoger is, dan zou je in theorie verwachten dat de melkproductie met 1 tot 2 kilo stijgt', zegt Klop. Maar dat bleek niet het geval. De sorghumgroep gaf een kilo melk minder. De voerefficiëntie bij deze koeien is daardoor minder gunstig. 'De snijmaiskoeien produceren immers meer melk op minder voer', zegt de onderzoeker.

Zo groot als druivenpitjes

De melkproductie van de sorghumkoeien is mogelijk lager, doordat de dieren het zetmeel uit de piepkleine korrels onvoldoende benutten. De korrels van de sorghumplant zijn wat betreft grootte vergelijkbaar met druivenpitjes. Bij een droog gewas met harde pitjes kan de hakselaar er bij de oogst moeite mee hebben om die goed te raken. 'Dat is dus een aandachtspunt', benadrukt Klop.

Tijdens het mestonderzoek vonden de onderzoekers ongeveer 10 procent van de pitjes terug in de mest. Veel is dat volgens Klop niet, maar het gaat wel ten koste van de zetmeelbenutting. Bij de snijmaisgroep vonden de onderzoekers nauwelijks korrels terug in de mest.

Niet te ver afrijpen

De sorghumsilage uit de proef bevatte 360 gram zetmeel en 36 procent droge stof. Bij de mais was dat 370 gram zetmeel en 34 procent droge stof. Klop: 'De sorghumplanten waren best droog. Het is beter dat de plant niet te ver afrijpt, zodat de korrels tijdens de oogst nog goed te pletten zijn.'

Melkveehouder Frank Mijs in het Noord-Brabantse Bladel merkte dat de mest dikker werd, toen hij zijn koeien sorghum voerde. Ook ging het melkvetgehalte omhoog. 'Volgens mij moet je sorghum niet zien als een vervanger voor snijmais', zegt. 'Ik zie het als een extra aanvulling in het rantsoen, bijvoorbeeld als een smakelijke structuurbron die ook nog eens meer energie levert dan andere structuurbronnen. Het is een interessante aanvulling op het rantsoen.'

Ureum

Het viel de onderzoekers verder op dat het melkureum bij de sorghumgroep hoger was, terwijl het eiwitgehalte in beide rantsoenen vergelijkbaar was. De snijmais bevatte 60 gram eiwit en bij de sorghum ging het om 75 gram. 'Maar dat kan het verschil in ureum niet verklaren', reageert Klop.

Mogelijk is het hogere ureum te verklaren, doordat het zetmeel uit de sorghumpitten langzamer werd verteerd en er relatief minder zetmeel beschikbaar kwam in de pens.

Snede gras oogsten

Als Klop zelf een melkveehouder was, zou hij dan sorghum telen? 'Ja, maar ik zou niet meteen mijn volledige maisareaal ermee vervangen. Op lichte grond kun je voorafgaand aan de teelt nog een grassnede oogsten. Sorghum houdt namelijk van een warme bodem en je zaait het daarom pas in juni.'

De opbrengst van sorghum is doorgaans iets lager vergeleken met mais, maar bij goede omstandigheden is de opbrengst vergelijkbaar. De lagere opbrengst komt ook doordat er nog nauwelijks veredeling heeft plaatsgevonden met sorghumrassen als ruwvoeder voor dieren.

Droogte

Sorghum kan goed tegen de droogte, al is beregening soms wel nodig. Dat beaamt sorghumteler Walter de Milliano uit het Zeeuwse Oostburg. 'Sorghum gebruikt water op een andere manier dan mais. Afhankelijk van de weersomstandigheden kan het noodzakelijk zijn om twee keer te beregenen: tijdens het kiemen en tijdens stengelstrekking', zegt hij.

Wat betreft efficiëntie van watergebruik doet sorghum het volgens De Milliano beter dan mais. 'Maar dat zegt niet dat sorghum geen water nodig heeft.'

In de teeltwijzer is meer informatie te vinden over sorghum.