'Waarheid moest wijken voor Schiphol'

Er ging een schok door Nederland toen we in 2020 onthulden dat Noord-Brabant achter de rug van andere provincies om boerderijen opkocht om het Logistiek Park Moerdijk mogelijk te maken. Men sprak er schande van en het provinciebestuur moest zijn excuses aanbieden, maar voegde daar in het debat in de Brabantse Staten aan toe 'als het nodig is doen we het gewoon weer'.

Uiteindelijk bleek het de geboorte van de stikstofhandel. Handel in vaak gebakken lucht met papieren koeien en kippen om de economische groei toch maar door te laten gaan.

Dat dit trucje snel navolging zou krijgen bleek wel uit de signalen die uit het veld kwamen. In opdracht van de overheid struinden opkopers het platteland af naar stikstofruimte voor snelwegen, luchthavens of industrie. Er werd zelfs een speciale ambtenaar ingehuurd die de vergunning voor Schiphol moest regelen.

Dat diezelfde overheid een ereschuld had in te lossen aan de PAS-melders die nu met dwangsommen geconfronteerd worden, kwam nu nog even niet uit. Nou ja, die ene PAS-melder in Flevoland, die ook nog eens zwaar gefraudeerd had met de werkelijke uitstootgegevens in de aanvraag, moest wel snel gelegaliseerd worden. Anders kunnen we straks niet met het vliegtuig naar Madeira voor onze broodnodige ontspanning.

Dat de waarheid moest wijken om de vergunningen erdoor de duwen werd voor lief genomen. De directie van Schiphol verzekerde de protesterende boeren nog dat er geen boerderijen opgekocht zouden worden. Provincie Flevoland legde alvast contact met de Schiphol Group om tegen de kartelregels in de opkoop af te stemmen en de prijs te drukken.

Enorme bom

De afspraak van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om provincies vooraf te informeren als ze aankopen deden voor snelwegen, bleek boterzacht. Dat daarmee een enorme bom gelegd werd onder het vertrouwen in de lopende gebiedsprocessen was de prijs die het Rijk bereid was te betalen voor meer vliegverkeer en bredere snelwegen.

En blijkbaar is er niemand die het kan stoppen. Een aangenomen motie in de Tweede kamer, protesterende burgemeesters of provinciebesturen die weigeren nog langer mee te werken, alles en iedereen werd aan de kant geschoven. Alle politiek bestuurlijke 'checks en balances' die wij in ons systeem ingebouwd hebben, falen als een machtig ministerie iets geregeld wil hebben, een samenleving achterlatend waar het wantrouwen tot een dieptepunt gedaald is en overheden tegenover elkaar komen te staan.

Eerlijk oplossen

Er is iemand die nu kan laten zien dat ze daadwerkelijk minister voor Natuur en Stikstof is. Die de ernst van de situatie op waarde kan schatten, dat een rode lijn overscheden wordt als we nu met stiktofhandel Schiphol, Lelystad Airport en een snelweg door Amelisweerd vergunnen. Dit is het moment om te laten zien dat we het op een eerlijke manier oplossen, waarbij de belofte om PAS-melders prioriteit te geven, nagekomen wordt.

Dus minister Van der Wal, aan u de belangrijke taak de stikstofhandel per direct stop te zetten en de twaalf boerderijen die opgekocht zijn door de Schiphol Group morgen nog voor de PAS-melders te bestemmen. Dan kunt u met een rechte rug blijven zeggen: we doen het eerlijk en we doen het voor de natuur.