Landbouwakkoord moet leiden tot duurzame, diverse en sterke sector

Boeren en tuinders zullen daarbij wel een bijdrage moeten leveren aan de opgaves op het gebied van klimaat, natuurherstel (stikstof) en waterkwaliteit. Het kabinet is ervan overtuigd dat de 'innovatieve Nederlandse boeren' in samenwerking met keten en kenniscentra deze ambitie in de komende decennia waar kunnen maken.

De bewindsman wil met het akkoord boeren duidelijkheid geven over hoe de landbouw in 2040 eruitziet. Daarmee wil hij de rust en het vertrouwen creëren waarmee boeren aan de slag kunnen gaan met doelen op het gebied van natuur, klimaat en water.

Voor 2023 en 2024 is voor deze transitie en de gebiedsgerichte aanpak 226,6 miljoen euro gereserveerd. Dit geld is bijvoorbeeld voor omschakeling naar biologische of natuurinclusieve landbouw of innovaties op het boerenerf. Voor onafhankelijk advies aan boeren is daarvan 64 miljoen euro gereserveerd, voor praktijkproeven 37 miljoen euro.

Verdienvermogen essentieel

Een goed verdienvermogen is essentieel, schrijft de minister. Daarom moet het landbouwakkoord ook bedrijfsmodellen opleveren die passen bij de ontwikkelmogelijkheden voor boeren. Dit moet gaan gelden voor zowel boeren die gaan extensiveren, kiezen voor een hightech emissiearme productie voor de Europese markt, biologisch worden of aan de slag gaan met agrarisch natuurbeheer.

Uitgangspunt bij het landbouwakkoord is dat de overheid, keten en consument de boer helpen om duurzamer te produceren. Adema zegt dat het een opgave is voor de hele samenleving en alle sectoren. 'In het Landbouwakkoord maak ik samen met boeren afspraken over hoe de landbouw er in de toekomst uitziet, hoe we de opgaven invullen en de ondersteuning die hiervoor nodig is. Van alle partijen om de boer heen, zoals voerleveranciers, voedselverwerkers, de retail en banken, verwacht ik een niet vrijblijvende bijdrage om ervoor te zorgen dat boeren in staat zijn te verduurzamen en zwarte cijfers kunnen schrijven.'

Wettelijke maatregelen

De minister verwacht een bijdrage van de keten om de boer te helpen te verduurzamen. Over die bijdrage wil de minister in het Landbouwakkoord afspraken maken met ketenpartijen. Adema sluit niet uit dat hij ook wettelijke maatregelen in zal zetten om de ketenpartijen aan te sporen, zoals het vergroten van het duurzame aanbod van producten in het schap en transparantie over duurzaamheid.

De landbouwminister is verantwoordelijk voor het sluiten van het akkoord, in nauwe afstemming met het kabinet en interbestuurlijke partners. Wouter de Jong, oud-gedeputeerde in Utrecht (ChristenUnie) en oud-burgemeester van de gemeente Houten, zal als externe bestuurlijke gespreksleider optreden.

De gesprekken zullen worden gevoerd aan een hoofdtafel en verschillende deeltafels, die werken aan de diverse onderdelen van het akkoord. Ook komt er een reflectietafel met onafhankelijke (wetenschappelijke) denkers, die de hoofdtafel kunnen adviseren. Het verdere proces, de spelregels en de agenda vult de minister samen met de betrokken partijen in.