Staghouwer: 'Voortzetting derogatie steeds lastiger'

'Mijn conclusie is dat we er rekening mee moeten houden dat voortzetting van de derogatie, zoals die voorgaande jaren aan Nederland was toegekend, steeds lastiger wordt', schrijft Staghouwer dinsdagavond in een brief aan de Tweede Kamer. In de Kamerbrief geeft de bewindsman een update over de derogatieonderhandelingen.

Uit de lopende gesprekken met de commissie maakt de minister op dat er behoefte is aan meer sturingsmogelijkheden vanuit Brussel om zeker te stellen dat de beoogde transitie in de Nederlandse landbouw wordt gerealiseerd. Reden daarvoor is de achterblijvende waterkwaliteit in Nederland. Ook zijn er bij de commissie zorgen over de bredere staat van het milieu in Nederland.

Ook richting andere EU-lidstaten treedt de commissie steeds strenger op, schrijft Staghouwer. In een conceptderogatiebeschikking aan Ierland zijn onlangs ook aanvullende bepalingen over monitoring van de waterkwaliteit opgenomen.

Onzekerheid over looptijd

Uit de gesprekken die tot nu toe in Brussel zijn gevoerd, maakt de minister op dat de commissie dergelijke bepalingen ook in de beschikking aan Nederland wil opnemen. Staghouwer: 'Ik ben hier geen voorstander van, omdat dit onzekerheid met zich meebrengt over de omvang van de derogatie gedurende de looptijd van de beschikking, wat voor boeren juist een belangrijk gegeven is in hun bedrijfsbeslissingen en de agrarische uitvoeringspraktijk. Daarbij komt dat we de afgelopen jaren hebben ervaren dat weersomstandigheden van grote invloed kunnen zijn op de ontwikkeling van de waterkwaliteit, wat buiten de invloedssfeer van de boer ligt.'

De minister sluit ook niet uit dat de Europese Commissie strengere voorwaarden wil stellen aan de hoogte van mestproductieplafonds. Dat zou een directe impact hebben op de veehouderij in Nederland en op gespannen voet staan met de gebiedsgerichte aanpak die het kabinet heeft ingezet om het stikstofprobleem op te lossen. 'Inmenging vanuit Brussel gedurende de looptijd van de beschikking staat daarmee op gespannen voet.'

In de onderhandelingen met de commissie wil Staghouwer een oplossing vinden die de Europese waterdoelen nastreeft en langjarig duidelijkheid geeft aan de sector. En die recht doet aan de noodzakelijke transitie van de landbouw in het kader van de gebiedsgerichte aanpak. Daarbij speelt ook de uitvoerbaarheid in de agrarische bedrijfspraktijk een rol.

Kunstmestvervangers

Naast de derogatieonderhandelingen zet Nederland ook in op toestemming voor het toepassen van kunstmestvervangers. Hiermee wordt de afhankelijkheid van de sterk in prijs gestegen kunstmest verminderd. Bovendien draagt het bij aan de klimaatdoelen, omdat bij de productie van kunstmest veel energie nodig is. Wel zullen volgens Staghouwer kunstmestvervangers aan hoge kwaliteitseisen moeten voldoen.

De minister zet tijdens de onderhandelingen in op een nieuwe derogatiebeschikking van vier jaar. Door het inmiddels gevorderde bemestingsseizoen, tracht hij de omvang van de derogatie voor 2022 op hetzelfde niveau te houden als de afgelopen jaren. 'Ik ben me er zeer van bewust dat het proces rondom het verkrijgen van een nieuwe derogatie veel onzekerheden met zich meebrengt voor boeren', besluit Staghouwer zijn Kamerbrief.

Tijdens een bijeenkomst van het Nitraatcomité van de Europese Commissie op 15 juni zal Nederland opnieuw een presentatie geven over het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn en het bijbehorende addendum waarmee in Nederland de waterkwaliteit moet verbeteren.