Extra maatregelen brengen derogatie stapje dichterbij

Nieuws Politiek Peter Smit 25 feb 2022 om 20:14uur

Een verlening van de derogatie is een stapje dichterbij gekomen. Minister Henk staghouwer (LNV) heeft vrijdag van Brussel groen licht gekregen voor het vervolgtraject. Wel zal Nederland ingrijpende maatregelen bovenop het 7e actieprogramma Nitraatrichtlijn moeten nemen om de verbetering van de waterkwaliteit te borgen.

Extra+maatregelen+brengen+derogatie+stapje+dichterbij

Landbouwminister Staghouwer en minister Christianne van der Wal hebben vrijdagavond een aanvulling op het 7e actieprogramma Nitraatrichtlijn (7eAP) naar de Tweede Kamer gestuurd waarin de extra maatregelen staan beschreven.

• Lees ook: Staghouwer: 'Brussel wil dat veehouderij in ons land krimpt'

De ingrepen vormen onderdeel voor de integrale gebiedsgerichte aanpak waarmee het kabinet de stikstofcrisis wil oplossen, de waterkwaliteit verbetert en de klimaatopgaven voor de landbouw aanpakt. De financiering van de plannen komt voor rekening van het stikstoffonds van 25 miljard euro dat dit kabinet heeft ingesteld. Ook gaat Den Haag er gelden uit het GLB-fonds voor plattelandontwikkeling voor aanwenden.

Onderdeel van dit Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) is onder meer de opkoop en beëindiging van veehouderijbedrijven. Daarbij worden de productierechten (fosfaat-, varkens- en pluimveerechten) ingenomen en doorgehaald. Hierdoor zal de omvang van de veestapel en daarmee ook de productie van dierlijke mest afnemen.

Ik vind het vooral belangrijk dat we in het traject naar verduurzaming de sector rust, vertrouwen en duidelijkheid kunnen geven

Landbouwminister Henk Staghouwer

Krimp veestapel

De Kamerbrief meldt dat doorrekeningen aangeven dat de veestapel naar verwachting tussen de 20 procent en 30 procent moet krimpen, te verdelen over runderen, varkens en pluimvee in de periode tot 2030. De doelstellingen van de integrale aanpak zullen waarschijnlijk leiden tot een hoger reductiepercentage, aldus de Kamerbrief

In de integrale gebiedsgerichte aanpak wordt niet alleen gekeken naar de mestproductie en de emissies die daarbij vrijkomen, maar ook naar de mestaanwending in de plantaardige teelten en de uitspoelingsgevoeligheid van de teelten zelf.

Opkoop akkerbouwbedrijven

Opkoop of beëindiging van landbouwbedrijven of afwaardering van gronden kan daarom ook gericht zijn op akkerbouwbedrijven, indien uit de gebiedsanalyse blijkt dat het omzetten naar niet-uitspoelingsgevoelige teelten benodigd is om de waterkwaliteitsdoelen te halen.

• lees ook: BO Akkerbouw: 'Nitraatmaatregelen bedreigen hele akkerbouwsector'

Op uitspoelingsgevoelige gronden komen de vrijvallende gronden exclusief beschikbaar voor natuurinclusieve landbouw met beperkt uitspoelingsrisico of extensieve niet-uitspoelingsgevoelige teelten. Borging vindt plaats door de op te richten Grondbank waaruit gronden onder strikte voorwaarden worden verpacht. Dit kan ook gelden voor gronden die door andere overheidspartijen worden uitgegeven.

Grondgebonden melkveehouderij

Een andere belangrijk doel om derogatie veilig te stellen is dat de melkveehouderij binnen 10 jaar volledig grondgebonden moet zijn. Dit sluit aan bij het 7e AP, het Coalitieakkoord en het voorziene toekomstige mestbeleid. Het kabinet brengt een wijziging van de Meststoffenwet in procedure waarmee de grondgebonden melkveehouderij wordt vastgelegd. Daarbij hoort ook een aanzienlijk areaal (deels permanent) grasland.

In de komende maanden wordt het wetsvoorstel verder uitgewerkt. Het zal moeten resulteren in extensivering van de bedrijven en bijbehorende afname van de te plaatsen mest en daarmee naar verwachting een positief effect op de waterkwaliteit in de betreffende gebieden tot gevolg hebben.

Grote bufferstroken in beekdalen

Een andere grote impact heeft de vorming van 100 tot 250 meter brede bufferstroken in beekdalen in de zandgebieden van Centraal Nederland, Oost Nederland en Zuid Nederland. Dit is nodig omdat de waterkwaliteit in deze gebieden achterblijft bij de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Mogelijk blijft agrarisch natuurbeheer in deze bufferstroken wel mogelijk met als doel het fosfaat in bodem uit te mijnen ten behoeven van de natuur.

De realisatie van de bufferstroken wordt onderdeel van de integrale gebiedsgerichte aanpak. Per gebied zal worden bepaald welke breedte in de range 100-250 meter noodzakelijk is voor doelbereik van de KRW per gebied, waarbij ook de opgaven voor droogte en wateroverlast worden betrokken.

Presentatie Nitraatcomité

Het pakket maatregelen is door Staghouwer voorgelegd aan Eurocommissaris van Milieu Virginijus Sinkevicius. Die is daardoor voldoende overtuigd om de procedure voor de derogatieverlening voort te zetten. Nederland zal op 17 maart een presentatie geven in het Nitraatcomité van de Europese Commissie. De komende periode zullen verdere gesprekken met de Europese Commissie plaatsvinden over de inhoud en voorwaarden van de derogatie. Daaruit kunnen aanvullende eisen of voorwaarden voortkomen, meldt de Kamerbrief.

• Lees ook: LTO: waardering voor inzet minister tot verkrijgen derogatie

In een reactie laat minister Staghouwer weten dat het kabinet met de integrale gebiedsgerichte aanpak de landbouw nieuw perspectief wil geven. ‘Daar hebben we ook een fors pakket aan financiële middelen voor vrijgemaakt. In gesprek en tijdens werkbezoeken zie ik de wil, de goede ideeën en innovatiekracht van de sector om de landbouw op een andere manier vorm te geven. Ik vind het vooral belangrijk dat we in het traject naar verduurzaming de sector rust, vertrouwen en duidelijkheid kunnen geven. Daarom ben ik blij dat we met de Europese Commissie door kunnen praten over de derogatieverlening. Ik wil daarbij ook eerlijk zijn: we zijn er nog niet.’