DLV Advies: meeste boeren gokken op derogatie

'Het voelt alsof de wedstrijd is gestart, maar de spelregels nog niet duidelijk zijn', zeg adviseur mest & mineralen Van der Bas. 'Boeren vinden het erg oneerlijk.' Dagelijks maakt hij bemestingsplannen voor melkveehouders. Die vragen hem steevast op welk paard ze moeten wedden: uitgaan van wel of geen derogatie?

Zijn antwoord is helder. Hij volgt het advies van het ministerie van LNV: houdt u aan de standaard gebruiksnorm voor dierlijke mest, oftewel 170 kilo stikstof per hectare per jaar. De Europese Commissie heeft nog geen beslissing genomen, dus er is geen 100 procent garantie dat Nederland derogatie krijgt.

Maar houden melkveehouders zich daar ook aan? 'Nou', lacht Van der Bas: 'Ik moet zeggen dat ze slecht luisteren.' Verreweg de meesten rijden de gebruikelijke drijfmestgift voor de eerste snede uit. Ze gaan ervan uit dat Brussel alsnog de derogatie zal verlenen. Sommigen vinden het onbegrijpelijk dat er geen verlenging komt. 'Er is immers mest genoeg en kunstmest is ontzettend duur.'

Drijfmest

De meeste boeren gokken dus op de derogatievergunning van 230 of 250 kilo stikstof uit dierlijke mest per hectare en wenden respectievelijk 57 of 62 kuub drijfmest aan. Deze gift verdelen ze hoofdzakelijk over de eerste en tweede snede.

Bij een norm van 170 kilo stikstof uit dierlijke mest, zou dat slechts 42 kuub dierlijke mest mogen zijn. Verder houden derogatieboeren zich vrijwel allemaal aan de voorwaarden die gelden bij derogatie; dus maximaal 20 procent bouwland en geen kunstmestfosfaat aanwenden.

Afvoeren

Wat zijn de consequenties als de derogatie uiteindelijk niet doorgaat? 'Als je per hectare 20 kuub minder uitrijdt, moet je deze mest opslaan en in het voorjaar afvoeren naar een akkerbouwer', legt Van der Bas uit. 'Een bedrijf met 100 hectare grond moet dus 2.000 kuub extra opslaan of regelen dat dit bij iemand anders kan.'

Hij rekent voor dat investeren in een eigen mestopslag economisch interessanter is, want de tarieven voor opslagvergoeding liggen op 3 tot 4 euro per kuub. Bovendien is het nog maar de vraag of er landelijk voldoende putvoorraden beschikbaar zijn, mocht de derogatie uitblijven. In dat geval verwacht de adviseur ook dat een deel van de boeren hun drijfmestgift in juni zal bijsturen.

Boetes

De adviseur waarschuwt melkveehouders voor de boetes die uitgedeeld kunnen worden. 'Over alles wat je over de stikstof- fosfaatnorm heen bemest, krijg je een boete: 7 euro per kilo stikstof en 11 euro per kilo fosfaat.'
Bovendien volgt een korting op uitbetaling de betalingsrechten. 'Zo'n boete gaat al snel over de 100.000 euro heen.'

In eerste instantie was hij vrij sceptisch over het doorgaan van de derogatie voor 2022. Aangezien Nederland op 17 maart haar plannen voor een gebiedsgerichte aanpak mag presenteren aan het Nitraatcomité heeft hij toch wat hoop gekregen. Dat comité is onderdeel van de Europese Commissie.

'Wees voorzichtig'

Van der Bas adviseert dus om voorzichtig te zijn. 'Ga voor die 170 kilo stikstof uit dierlijke mest. Je hebt dan 42 kuub per hectare te verdelen over de eerste en tweede snede.' Hij raadt aan om 25 kuub te pakken voor de eerste snede en 15 kuub voor de tweede. Aanvulling met kunstmest is dan noodzakelijk. 'Dat is geen blije boodschap om te brengen, want kunstmest is enorm duur.'

In derogatiejaren mogen boeren 20 kuub meer uitrijden. Mocht de derogatie op het nippertje worden verlengd, dan kunnen ze die 20 kuub alsnog uitrijden. Bij een besluit in juni wordt de organische gebonden stikstof nauwelijks meer benut. 'De beste optie is dan om het herfstgras vers aan de koeien te verstrekken, dan breng je het eiwit nog tot waarde.'