Melkveehouder uit Eemdijk ziet goede weidevogelresultaten

Gerwout Netjes is een echte weidevogelliefhebber. Hij heeft een deel van zijn melkveebedrijf in het Utrechtse Eemdijk ingericht voor weidevogelbeheer en is sinds drieënhalf jaar bestuurslid van Collectief Eemland. De melkveehouder past op 25 procent van zijn grasland zwaar beheer toe: 1,5 hectare plasdras, verdeeld over drie locaties, 3,75 hectare extensief beweiden, 7 hectare kruidenrijk grasland en 7,5 hectare uitgestelde maaidatum.

Op de overige 59 hectare vindt alleen legselbeheer plaats. 'Om de plasdraspercelen heen ligt een schil van zwaar beheer met kruidenrijk grasland en extensief beheer. Op die manier creëren we een mozaïek. Dat bevordert de overlevingskansen van de kuikens', legt Netjes uit.

Meer nesten

De melkveehouder ziet een positieve invloed van de plasdraspercelen op het aantal nesten. Hij telde er dit jaar 25 van het totale aantal van dertig nesten op zijn land. 'Je ziet dat het aantal nesten op deze percelen toeneemt. Dat is een goede ontwikkeling.'

Het aantal nesten op de 59 hectare grasland viel in 2021 tegen vanwege predatie door de vos. Dat was jammer, vindt Netjes. Op 3 hectare plasdras met kruidenrijk grasland bij huis legde hij een vossenraster aan als pilot binnen het collectief. 'Hoewel het lastig is om stroom op zo'n raster te houden, heeft het in onze situatie goed uitgepakt in het voorkomen van predatie. We gaan in 2022 op twintig plekken in het gebied een vossenraster plaatsen.'

Collectief Eemland telt ruim negentig boeren die op 2.500 hectare grasland aan weidevogelbeheer doen. Op 22 procent van dit areaal vindt uitgesteld maaibeheer plaats, 50 procent van de nesten wordt op deze percelen gevonden. Netjes: 'We leggen in dit gebied het beheer op de meest kansrijke plekken neer; niet op afgelegen hoekjes, maar op plaatsen waar de weidevogels daadwerkelijk zitten. Er zijn dan ook boeren die 20 procent van hun huiskavel in zwaar beheer hebben om dit te realiseren.'

Vergoeding

De vergoeding voor weidevogelbeheer laat nog te wensen over, vindt de melkveehouder. Die is in het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) gebaseerd op gewasopbrengstverlies per hectare, vooral voor de droge stof die je mist, legt hij uit.

'Dat is geen reële vergoeding, zeker niet met de huidige krachtvoerprijzen. Met eiwitverlies wordt geen rekening gehouden. Wij hebben 20 hectare van ons grasland in zwaar beheer. Het gewas dat na 15 juni voor het eerst wordt gemaaid, is niet geschikt om aan de melkkoeien te voeren. Als je geluk hebt, kun je het kruidenrijk grasland met de tweede snede mee maaien, maar anders moet je het ook nog een keer extra inkuilen of vaker ronde balen laten maken. Dat betekent extra arbeid en extra kosten. Dat zou eigenlijk vergoed moeten worden', vindt Netjes.

Reële compensatie

De melkveehouder denkt dat wanneer de vergoeding uit het ANLb een reële compensatie voor de gemiste kilo's melk is, boeren best bereid zijn meer aan weidevogelbeheer te doen.

'De agrarisch ondernemer levert een maatschappelijke dienst. Daar moet een fatsoenlijke financiële waardering tegenover staan. Terreinbeherende organisaties worden ook voor hun diensten betaald, waarom boeren dan niet? Als er een reëel verdienmodel ligt, zijn boeren eerder bereid in te stappen. Op dit moment zijn ze bijvoorbeeld bezig het Aanvalsplan Grutto van de grond te tillen. Daarbij wordt een stempel op een bepaald gebied gedrukt en word je min of meer gedwongen mee te doen. Dat werkt weerstand op en daar ben ik geen voorstander van.'

Vrijwilligheid

Collectief Eemland werkt op basis van vrijwilligheid. Het collectief is in 2016 gestart met 1.500 hectare agrarisch natuurbeheer, in 2022 ligt dat op 2.700 van in totaal 5.000 hectare agrarische grond in Eemland. 'Dat betekent dat we bijna zijn verdubbeld en dat laat zien hoe hoog het percentage deelnemers is', rekent de melkveehouder voor.

Het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid kan boeren een stimulans geven om een bijdrage aan agrarisch natuurbeheer te leveren, mits goed uitgewerkt, denkt Netjes. 'Het zou mooi zijn als boeren diensten kunnen stapelen om tot een goed verdienmodel te komen. Vanuit de markt wordt dat niet betaald.'

De melkveehouder ziet agrarisch natuurbeheer als een vorm van license to produce voor de toekomst. Een goede communicatie naar de burger toe is daarvoor essentieel. 'Boeren moeten hun verhaal vertellen en zichtbaar maken wat de agrarische sector doet. Waardering vanuit de maatschappij is belangrijk om draagvlak te houden.'