Invoer wet dierentransport duurt nog jaren

De vooruitzichten op snelle verbeteringen op het gebied van dierentransport zijn niet gunstig, erkende onlangs de Luxemburgse Europarlementariër Tilly Metz (Groenen), de voorzitter van de Anit-parlementaire enquêtecommissie.

Wel toonde Metz zich tevreden met de uiteindelijke ruime parlementaire steun voor het schokkende eindrapport en de 139 voorstellen voor enkele tientallen strengere regels en voor vele tientallen meer vrijblijvende aanbevelingen.

Juridisch bindend

'Natuurlijk hadden we veel juridisch bindende wetgeving gewild. Bijvoorbeeld een volledig verbod op dierenvervoer. Maar met een maximum van achturige transporten dekken we 80 procent van de export van slachtvee naar buiten de Europese Unie (EU)', zegt Metz.

'En dat niet langer alleen kalveren jonger dan tien dagen, maar ook ander jongvee niet meer mag worden vervoerd, is ook een verbetering. En wat te denken van verplichte inspecties waarmee wrakkige schepen en vrachtwagens aan de ketting worden gelegd?'

Eigen commissiestandpunten

De nu bepleite niet-bindende aanbevelingen moeten deel gaan uitmaken van nieuwe wetgeving die gezondheidscommissaris Stella Kyriakides in 2023 wil indienen. Dan moeten de Eurocommissarissen eigen commissiestandpunten gaan innemen over de 139 aanbevelingen. Daarna moeten de 27 EU-landen dat ook doen.

Het ziet ernaar uit dat de Eurocommissarissen dichter bij het standpunt van het Europees Parlement zitten dan bij de tot nu toe afhoudende houding van veel landbouwministers. In 2024 zijn er nieuwe Europese verkiezingen, moeten er opnieuw Eurocommissarissen worden gekozen en moet een nieuw beleidsplan worden opgesteld.

Hoewel de recente koers op klimaat, milieu, landbouwbeleid en de boer-tot-bordstrategie ingrijpend zijn, was er een ruime meerderheid voor en zullen deze na 2024 vrijwel zeker worden voortgezet.

Vertragingstactiek

Toch kan het Europees Parlement zich nog niet rijk rekenen. Kyriakides heeft op haar commissariaat amper gespecialiseerde ambtenaren voor deze grote juridische herziening en nauwelijks enig budget. Bovendien beseffen ervaren EU-politici, nu het Europees Parlement een officiële positie heeft ingenomen, dat ministers hun vertragingstactiek van stal kunnen gaan halen.

Veel zal ervan afhangen hoe recht Kyriakides haar rug recht houdt. Steun kunnen Kyriakides en Metz in elk geval verwachten van Duitsland, Luxemburg en Nederland. Deze drie landen zetten vorig jaar hun 'stop met het gesleep van vee' op de EU-kaart.

Triloogonderhandelingen

In de loop van het verkiezingsjaar 2024 moeten triloogonderhandelingen op gang komen tussen het Europees Parlement, de Europese Commissie en de Raad van Ministers. Hoe het in 2018 is afgelopen met het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) hebben we in 2019 gezien: de plannen van 2018 werden helemaal overhoopgegooid.

Zoals bekend uit de GLB-triloog kan dat driepartijenoverleg enkele jaren in beslag nemen, vooral als er onenigheid is over nieuwe wetteksten. In veel gevallen komt er bovendien een overgangsperiode die soms enkele jaren kan duren.

Optreden tegen landen

Veel landbouwministers benadrukten onlangs in de EU-landbouwraad dat hun land al veel doet om het dierenwelzijn tijdens transporten te beschermen. Zij vinden dat de EU eerst maar eens moet optreden tegen die landen die niets tegen de misstanden doen.

Ook zeggen sommige ministers dat er alleen nieuwe voorschriften mogen komen als deze 'gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek'. Bovendien vinden veel ministers dat de EU met extra subsidie over de brug moet komen, als de producenten worden geconfronteerd met bijkomende transportkosten. Kortom, allemaal voorwaarden die nu al een moeizaam onderhandelingsproces voorspellen.

Omkatten van slachtvee

Bovendien zijn veel van de 139 aanbevelingen bij lange na niet waterdicht. Zo is nog niet vastgelegd hoe het omkatten van slachtvee kan worden tegengegaan.

Een handelaar zal het vee binnen de toegestane acht uur als fokvee kunnen transporteren naar landen aan de randen van de EU, zoals Noorwegen, Zwitserland, Noord-Ierland en Oekraïne, die het vervolgens alsnog als slachtvee kunnen doorverkopen aan ver weg gelegen landen, inclusief wekenlange transporten op propvolle veeschepen.

Europarlementariër Anja Hazekamp (Partij voor de Dieren) gaf twee jaar geleden de aanzet tot het parlementaire onderzoek. Volgens haar blijft het bij niet-bindende aanbevelingen waarvan nog maar moet worden afgewacht of en wanneer die, al dan niet nog verder afgezwakt, werkelijkheid worden. Daarom stemde zij teleurgesteld tegen de aanbevelingen in het rapport.