Eenpitter Hazekamp zet dieren op Brusselse agenda

De niet-Nederlandse Europarlementariërs keken in 2014 vreemd op toen Anja Hazekamp haar opwachting maakte in het Europees Parlement. Voor het eerst in de geschiedenis had de Partij voor de Dieren een zetel in het Europees Parlement bemachtigd en als Europees lijsttrekker kwam Hazekamp op die ene zetel terecht.

Vooral in Zuid- en Oost-Europa gingen de wenkbrauwen omhoog. Ook bij de Europese koepel van landbouworganisaties Copa-Cogeca riep de zetel voor een partij met dierenrechten als speerpunt vragen op. Bij de verkiezingen van 2019 wist Hazekamp met de hakken over de sloot haar zetel te behouden.

Hazekamp heeft in de loop der jaren naam gemaakt in het Europees Parlement. Ze is een van de vicevoorzitters van de vaste Commissie voor milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid. Daarnaast is ze plaatsvervangend lid in de Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling.

Eurosceptisch

Voor een eenpitter als Hazekamp zijn dergelijke posities moeilijk te verkrijgen. Dat het de geboren Groningse wel is gelukt, heeft onder meer te maken met de fractie waar zij deel van uitmaakt. De Partij voor de Dieren is aangesloten bij de fractie van GUE/NGL. Deze fractie wordt gevormd door extreemlinkse partijen met een communistische, marxistische, maoïstische, links-populistische Eurosceptische inslag.

Vanuit Nederland nam ook de SP deel in deze fractie tot zij hun Europese zetel verloren. Tot de aangesloten groeperingen behoren onder meer de diverse communistische partijen, de Tierschutzpartei en Die Linke uit Duitsland en Sinn Féin uit Ierland.

Voordelen van samenwerking

Samenwerken in een fractie levert diverse voordelen op. Vanuit de fractie krijgt een parlementariër meer spreektijd tijdens vergaderingen. En parlementsleden maken meer kans om voorzitter of vicevoorzitter te worden van commissies. Voor een fractie is het mogelijk om een secretariaat in Brussel in de benen te houden en taken te verdelen. Daar staat tegenover dat bij sommige politieke standpunten compromissen moeten worden gesloten. Hazekamp kan in dit speelveld de dierenwelzijnsonderwerpen opeisen die bij de fractiegenoten lager op de agenda staan.

De aanwezigheid van de Partij voor de Dieren – en van de Duitse Tierschutzpartei – is koren op de molen voor ngo's die zich inzetten voor dieren, zoals de Eurogroup for Animals. Hun lobbyisten vinden een luisterend oor bij Hazekamp en de partij functioneert zo als een politiek verlengstuk in deze groeperingen.

Grootste wapenfeit

Hazekamps grootste wapenfeit is het instellen van een parlementaire enquêtecommissie naar mogelijke misstanden bij diertransporten. Zij had hiertoe het initiatief genomen en kreeg een meerderheid van het Europees Parlement mee. De focus ligt vooral op transporten naar landen buiten de EU, zoals Turkije, en transporten van dieren per schip. De commissie bekijkt of hierbij structureel Europese regels worden overtreden.

Een Europese parlementaire enquête komt niet vaak voor. Eerdere enquêtecommissies die door het Europees Parlement werden ingesteld, deden onderzoek naar de Panama Papers (2016), Dieselgate (2015) en de BSE-crisis (1996). Dergelijke commissies zijn bevoegd om getuigen en experts op te roepen en documenten bij nationale en Europese overheidsdiensten op te vragen. EU-landen die medewerking weigeren, riskeren een strafprocedure.

Hoorzitting

Wat de enquêtecommissie gaat opleveren, is nog ongewis. De kans is groot dat er een hoorzitting wordt gehouden, waar de misstanden breed worden uitgemeten. Duidelijk is wel dat de initiatiefnemers de wind mee hebben. Het omslaan van een Roemeens schip met 14.000 schapen voor de Roemeense kust heeft indruk gemaakt.

De Duitse minister van Landbouw, Julia Klockner, en landbouwminister Carola Schouten, hebben zich al uitgesproken tegen lange veetransporten buiten de Europese Unie. Het politieke momentum om verandering te creëren is aanwezig.