Veel onzekerheid voor veehouders door Brabantse emissie-eisen

Twee jaar lijkt lang, maar is kort voor het kiezen van een stalsysteem dat aan de Brabantse eisen voldoet, het regelen van financiering en het binnenhalen van vergunningen, waarschuwen ZLTO-bestuurder Hendrik Hoeksema en BAJK-bestuurder Noud Baetsen. Veehouders die geen onnodige risico's willen lopen, moeten voor 2023 een omgevingsvergunning indienen.

Hoeksema en Baetsen zijn actief in de Taskforce Toekomstbestendige Stallen, waarin ZLTO en BAJK samenwerken met andere ondernemersorganisaties, HAS Hogeschool en provincie Noord-Brabant. ZLTO en BAJK werken in die taskforce mee om stalaanpassingen mogelijk te maken, maar beide organisaties blijven kritisch op de vervroegde deadline van 1 januari 2024. 'Politici zitten in de loopgraven', zegt Hoeksema. 'Dat is jammer. Want die vervroegde deadline heeft juist een averechts effect. Veehouders moeten daardoor soms kiezen voor halve oplossingen.'

Meer keus

Er moet keus zijn uit meerdere systemen, stelt de ZLTO-bestuurder. 'We willen voorkomen dat veehouders in een situatie komen dat er voor hun stal nog geen goed systeem is en dat ze zeggen: 'Ik moet die vergunning hebben, dus dan maar dat systeem. Innovatie duurt lang, alleen al het verkrijgen van de Rav-code (Regeling ammoniak en veehouderij) duurt lang. We werken er als taskforce hard aan om dat te versnellen.'

De deadline is een gegeven, beseft Hoeksema: 'Daarom werken we eraan mee om ervoor te zorgen dat er meerdere betaalbare stalsystemen komen. Het is ook onze verantwoordelijkheid om onze leden te helpen om klaar te zijn voor 2024, zodat ze niet hoeven te sluiten.'

Jongeren

Ook het BAJK is kritisch op de vervroegde deadline, zegt BAJK-bestuurder Noud Baetsen. 'Wij willen dat jongeren de kans krijgen om het bedrijf over te nemen en te ontwikkelen. Met die deadline is dat op zijn zachtst gezegd een hele uitdaging. Wij willen een latere datum om Brabantse veehouders toegang te geven tot de systemen die in 2028 beschikbaar zijn, net als veehouders buiten de provincie.'

Een deel van de BAJK-leden zit nu in de fase van een bedrijfsovername. Baetsen: 'Naast de vele keuzen die ze al moeten maken en de investeringen die ze al moeten doen, moeten ze nu ook kiezen uit een beperkt aantal stalconcepten en daarin investeren. Moeten ze dan andere investeringen uitstellen, zoals in zonnepanelen of dierenwelzijn? Dat geeft veel onzekerheid.'

Financiering en vergunningen

Volgens Baetsen zijn de financierbaarheid en het krijgen van vergunningen nu de grootste bottlenecks. 'Dat leeft nu het meest. Veel leden zijn zoekende. Technisch kan steeds meer, alleen soms nog op kleine schaal, soms nog niet erkend, soms nog heel duur.'

Hoeksema stelt dat er nog weinig emissiearme systemen praktijkrijp zijn en als ze er wel zijn, zijn ze nog onbetaalbaar. 'Als ZLTO hebben we bij de provincie aangegeven dat de onrendabele top eraf moet. Anders zijn zulke systemen simpelweg te duur.'

Tegenstrijdige wensen

De ZLTO-bestuurder wijst ook op tegenstrijdige wensen van overheid en samenleving: 'Niemand wil bijvoorbeeld een geitenhouderij zonder stro, met dichte stallen en luchtwassers. Daar zit spanning op', zegt hij.

'Daarnaast liggen er een Klimaatakkoord en een Klimaatwet en wordt ook daarbij weer gekeken naar de veehouderij. Daarom moeten we werken aan een integraal stalsysteem, waarbij je naar de hele bedrijfsvoering moet kijken in plaats van alleen een vloer of een luchtwasser.'