'Jonge boer heeft fiscale hulp nodig'

Voor boerengezinnen is de kabinetsformatie misschien wel spannender dan ooit. De toekomst van de landbouw is een van de grote politieke vraagstukken van onze tijd. Onder meer de BOR staat voor boeren op de tocht.

GroenLinks, PvdA en SP willen van deze fiscale regeling af die ervoor zorgt dat er over het verschil tussen de overnameprijs en de vrijemarktwaarde van bedrijven nauwelijks schenkbelasting wordt betaald.

Verstrekkende gevolgen

In de kapitaalintensieve landbouw, waar de marges smal zijn, is de regeling van cruciaal belang om bedrijven door te geven aan een volgende generatie. Het afschaffen van de BOR zou voor boerenbedrijven verstrekkende gevolgen hebben.

De Algemene Rekenkamer stelde eerder dit jaar dat de regeling niet aan de fiscale voorwaarden voldoet en dat een concreet beleidsdoel ontbreekt. Dat is maar de vraag of dat zo is.

Voorbeeld

Ik geef een voorbeeld: een gangbaar toekomstbestendig boerenbedrijf kost in Nederland 4 miljoen euro op de vrije markt. Dat is onmogelijk terug te verdienen, omdat het rendement op het vermogen nu eenmaal te laag is. Een bedrijf kopen kan dus niet uit en de bank wil je niet financieren.

Anders is het wanneer je ouders een boerenbedrijf hebben waarmee ze een eerlijke boterham verdienen. Als ze je het gunnen, kun je dit overnemen voor 1,5 miljoen euro en krijg je het verschil tussen de vrije verkoopprijs en de overnameprijs geschonken. In dit voorbeeld is dat ongeveer 2,5 miljoen euro. Over deze schenking betaal je schenkbelasting.

Zonder bedrijfsovernameregeling moet over dit bedrag 20 procent schenkbelasting worden betaald; bijna 0,5 miljoen euro. De BOR vermindert dit bedrag fors en stelt jonge boeren in dit geval voor pakweg 4 ton vrij van het betalen van belasting.

Vermogensongelijkheid

De BOR zorgt ervoor dat vermogen met laag rendement, zoals grond, kan worden doorgegeven als productiemiddel en niet als belegging. Dat is een duidelijk doel en leidt anders dan vaak wordt gedacht eerder niet dan wel tot toenemende vermogensongelijkheid.

Als de overname van een bedrijf niet uit kan, omdat er veel belasting moet worden betaald en het rendement laag is, gaat het bedrijf in de verkoop. De vrijemarktwaarde wordt dan gecasht en uiteindelijk verdeeld over de kinderen. Zij kunnen vervolgens op de huizenmarkt meer betalen voor een huis en minder bedeelde kopers uit de markt bieden. Zo leidt het afschaffen van de BOR tot ongelijkheid. Maar dat was nu juist wat de linkse partijen niet wilden.

Formatietafel

De formatietafel is de plek waar verschillen in opvatting en ideologie duidelijk naar voren komen. (Vermogens)ongelijkheid is terecht een van die onderwerpen, maar een versimpelde kijk daarop zal averechts werken en maakt het onmogelijk om boer te worden. Laten we hopen dat dat niet de dubbele agenda is. Kijk daarom niet alleen in de makelaarskrant hoeveel bedrijven waard zijn, want daarmee doe je in ieder geval de boeren tekort.

Wanneer een regeling als de BOR leidt tot excessen, dan is aanpassing gewenst, maar afschaffing is ongewenst. In den brede geldt dat als we familiebedrijven willen laten voortbestaan, fiscale regelingen als de BOR nodig zijn. Alleen dan kunnen die familiebedrijven zoals ook dat van mijn familie van generatie tot generatie blijven bestaan.