Nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid stuit op groeiende tegenstand

Volgens de Duitse SPD-politica Maria Noichl zal de S&D-fractie slechts met de kleinst mogelijke meerderheid 'met buikpijn' groen licht geven voor het nieuwe GLB. Noichl was een van de schaduwrapporteurs van het Europarlement die eind juni met het Portugese voorzitterschap een voorlopig akkoord akkoord bereikten.

Het meeste verzet ertegen kwam van agrarische organisaties en verscheidene EU-landen die zich verzetten tegen de 'milieuverplichtingen' in de Green Deal en boer-tot-bordstrategie van de EU-commissarissen Frans Timmermans (Klimaat en Milieu), Stella Kyriakides (Gezondheid en Voedselveiligheid) en Janusz Wojciechowski (Landbouw en Platteland).

Niet duurzaam genoeg

De onderhandelaars van het Europarlement leggen deze week hun onderhandelingsakkoord voor aan de AGRI-landbouwcommissie van het EP. Daarna moet het later dit jaar nog worden goedgekeurd door het voltallige Europarlement. Daarvan is al bekend dat ook een deel van de liberale Renew-fractie het nu voorgestelde nieuwe landbouwbeleid 'niet duurzaam genoeg' vindt.

Daarnaast heeft vorige week de voorzitter van de begrotingscontrolecommissie, de Duitse christendemocrate Monika Hohlmeier (EVP) het onderhandelingsakkoord 'een mislukking' genoemd. Volgens haar zijn de EP-onderhandelaars er niet in geslaagd een einde te maken aan vriendjespolitiek en het verduisteren van EU-geld door oligarchen in Oost-Europese lidstaten.

Niet op boerenerf

Hohlmeier hekelde in een vraaggesprek met Agrarzeitung dat de EU-subsidies nog steeds worden verdeeld per hectare, en daardoor voor 80 procent terechtkomen bij 20 procent van (grote) bezitters van landbouwgronden. Hiervan profiteren ook bedrijven, coöperaties en natuur- en landschapsorganisaties. 'Daardoor komt veel GLB-geld niet als inkomenssteun op het boerenerf terecht', aldus Hohlmeier.

De Duitse politica sluit zich daarmee aan bij eerdere kritiek van landbouwcommissaris Wojciechowski en de AGRI-commissie. Ook die vinden dat meer EU-geld terecht zou moeten komen bij (kleine) actieve boeren en niet bij (grote) grondeigenaren, maar dat hebben de EP-onderhandelaars niet bij de LNV-ministers kunnen terugdraaien.

Geen blokkade verwacht

Omdat over de herziening van het EU-landbouwbeleid jaren is onderhandeld en er nu eindelijk een onderhandelingsakkoord tussen EP en de 27 LNV-ministers op tafel ligt, valt niet te verwachten dat het EP dat zal blokkeren. Wel moeten nog veel onderdelen worden omgezet in definitieve (juridische) wetteksten.

Bert-Jan Ruissen (SGP), de enige Nederlandse EP-onderhandelaar in de GLB-commissie, noemt het bereikte akkoord 'ambitieus, maar werkbaar voor de boer'. Ruissen wijst erop dat het voorstel van Timmermans om 10 procent van de landbouwgrond verplicht braak te laten liggen, is verlaagd naar 3 procent met uitzonderingen. 'Dit pakket biedt voldoende flexibiliteit voor de EU-landen om het werkbaar te houden voor de boer. Het is aan Nederland om daar op een goede manier invulling aan te geven.'

Voldoende steun

Ook al zouden door verdeeldheid de drie grote politieke fracties in het EP het voorstel niet aan een meerderheid helpen, dan komt er nog voldoende steun van de rechtse, conservatieve en nationalistische oppositie. Vooral zij krijgen wat ze wilden: minder centralistisch EU-beleid, meer nationale uitzonderingen, zo min mogelijk klimaatbeperkingen en geen maximering van uitbetalingen.