Van Hall Larenstein: voorkomen bodemverdichting is vooral oefening in geduld

'Te vroeg het land op gaan met machines scheelt al gauw 20 procent opbrengst in grasland door verdichting van de bodem. Even geduld hebben loont', waarschuwt Elferink de boeren die bij hem in groepjes samenscholen. Ze staan rond een aantal meetinstrumenten die de bodemdichtheid kunnen aangeven. Even verderop volgt een toelichting over de bodemstructuur, de gewaskeuze en het juiste gebruik van machines.

Bijna 50 procent van de bodem in Nederland is inmiddels in meer of mindere mate verdicht. Het verslechtert de bewerkbaarheid van de grond. En voor boeren nog belangrijker: het tast het productievermogen aan.

De veldbijeenkomst is onderdeel van een tweejarig programma in Noord-Nederland dat boeren samen met loonwerkers naar oplossingen laat zoeken om bodemverdichting tegen te gaan. In Friesland gaat het vooral om verdichting in maispercelen, in Drenthe wordt grasland als uitgangspunt genomen en in Groningen akkerland. Voor akkerbouwers is de schade door bodemverdichting het grootst.

Boer en loonwerker koppelen

Juist in de combinatie van boer en loonwerker ligt een deel van de oplossing, zegt projectleider Ankie de Jong. 'Door ze te koppelen en ze over dit aspect te laten nadenken, denken we dat het bewustzijn over bodemverdichting toeneemt', legt ze uit. Omdat de omstandigheden per regio en grondsoort sterk verschillen, is gekozen voor kleinschalige werkgroepen.

Telkens twee boeren en hun loonwerker zoeken in het project zelf oplossingen om met zo min mogelijk bodemdruk het werk toch rond te krijgen. Daarbij speelt mee dat boeren en loonwerker elkaar goed kennen en zo kunnen investeren in hun onderlinge relatie. Gulden regel is dat het voorkomen van bodemverdichting altijd beter is dan het terugdraaien ervan, drukken zowel Elferink als bodemspecialist Everhart van Essen van Aequator Groen en Ruimte de deelnemers aan de bijeenkomst op het hart.

Hoge grondwaterstand

'Bij mij valt de verdichting wel mee, ik heb meer te maken met een hoge grondwaterstand', zegt Berjan Rood, de melkveehouder waar de velddag wordt gehouden. Om wat aan de verdichting te doen moet hij eigenlijk het grasland ploegen, raadt Elferink aan. Het alternatief, grasland mechanisch beluchten, geeft slechts tijdelijk verbetering, waarschuwt hij nog.

Vanuit de projectorganisatie worden later dit jaar specifieke handreikingen gepubliceerd die voor iedereen beschikbaar komen. En loonwerkers krijgen aparte sessies waar dieper op de problematiek wordt ingegaan. 'Zij vervullen namelijk een spilfunctie. De boer heeft een vraag, de loonwerker moet daar antwoord op kunnen geven', licht projectmedewerker Frank de Olde toe.