Beter verdienmodel met melktoeslag Albert Heijn

Deelname aan de Royal A-ware-melkstroom voor Albert Heijn (AH) levert Wibo Hettinga sinds 2018 een premie op van 5 cent per kilo melk. Die ontvangt hij bovenop de weidemelktoeslag. Het grote verschil met bijvoorbeeld de weidepremie? Over het antwoord hoeft de melkveehouder niet lang na te denken. 'Weidepremie komt in de praktijk vaak neer op een herverdeling van melkgeld. Boeren die niet weiden, betalen aan boeren die wel weiden.'

De toeslag voor 'Beter voor Koe, Natuur en Boer' komt uit de markt, rechtstreeks van Albert Heijn. De supermarktketen presenteert deze aanpak als 'terug naar boeren zoals het ooit bedoeld is, waarbij de koe, natuur en boer met elkaar in balans zijn'. Hettinga stapte vier jaar geleden in de pilot in, maar dat vergde wel wat aanpassingen.

Tegenover iedere 2,5 grootvee-eenheid moet tenminste 1 hectare grasland staan. Dat betekende voor de boer: afscheid nemen van 7 hectare mais. Dat ging vrij geruisloos. 'Grasrantsoenen zijn wat rijker aan onbestendig eiwit, zeker latere kuilen. Mais paste daar altijd mooi bij. Nu stuur ik bij met gemalen tarwe. Dat gaat prima. Gehaltes en liters bleven nagenoeg gelijk.' Van het grasland in het AH-programma moet tenminste 20 procent bestaan uit grasklaver of 10 procent kruidenrijk grasland. Hettinga koos voor kruidenrijk grasland.

Andere voorwaarde: al het voer moet uit de regio komen, inclusief krachtvoer. Sojaschroot of palmpitten uit bijvoorbeeld Zuid-Amerika of Azië zijn dus uit den boze. Dat maakt voer duurder en de veranderingen in samenstelling waren terug te zien in met name het vetgehalte van de melk. 'Palmpitten zorgen voor een hoog vetgehalte, terwijl alternatieven nauwelijks voorhanden zijn', geeft de boer aan. De voermaatregelen kosten hem naar schatting 1,5 cent per kilo. 'Daar stond een vergoeding van 3 cent tegenover. Voldoende, maar het hield ook niet heel erg over.'

Naar 5 cent

Inmiddels zijn in het programma nieuwe stappen gezet en is de vergoeding verhoogd tot 5 cent. Die hogere vergoeding gaat gepaard met extra eisen. De belangrijkste twee: grasland mag niet meer geploegd worden en 10 procent van het grasareaal moet met ruige mest schraal worden bemest. Kunstmest is op dit deel niet toegestaan. Hettinga kocht recent een perceel grond op afstand en heeft dat ingericht als schraal grasland. Daarmee kan hij betrekkelijk eenvoudig aan de nieuwe eis voldoen.

De ruige mest komt uit de jongveestal. Het ploegverbod blijkt geen grote hobbel. 'Mais was al uit ons bouwplan. Bij eventuele graslandverbetering kiezen we nu voor doorzaai.' Het ploegverbod moet zorgen voor een verdere toename van het organische stofgehalte in de bodem. 'Dat wordt ook onderzocht.' Uiteindelijk is het streven dat alle deelnemende melkveebedrijven net zoveel broeikasgassen vastleggen in de vorm van koolstof in de bodem als uitstoten in de vorm van CO2, methaan en lachgas.

Met de stap naar biologisch zou Hettinga een meerprijs kunnen realiseren van zo'n 10 cent per kilo melk. Dat ziet hij niet zitten. 'De markt voor biologische zuivel is niet groot. Bovendien: kunstmest afzweren is een grote stap. Zeker in droge jaren zie ik dan al snel ruwvoertekorten ontstaan.'

Oude koeien naar afmestbedrijf

Nieuw is ook dat Hettinga zijn koeien afvoert naar een apart afmestbedrijf. Daar krijgen ze een speciaal rantsoen, totdat ze een optimaal slachtgewicht bereiken. 'Bij afvoer ontvang ik een premie van 100 euro per dier bovenop de reguliere prijs. En wanneer de dieren inderdaad worden geslacht, komt daar nog eens 100 euro bij. Dat is dus 200 euro per dier. Ik voer jaarlijks zo'n 25 koeien af, dus dat levert mij zo'n 5.000 euro per jaar op.' Aan de koeien worden meerdere eisen gesteld, zo mogen ze niet meer dan 15 kilo melk produceren.

Voor AH heeft deze werkwijze een groot voordeel. De pilot blijkt een groot volume aan rundvlees van uniforme kwaliteit en van Nederlandse komaf op te leveren. 'Wij hebben een proefpakket ontvangen. Verrassend goed vlees, zeker gezien het feit dat het afkomstig is van afgemolken koeien.' Dankzij de hogere vergoeding van 5 cent realiseert Hettinga nu ook een hogere marge. 'Van die 5 cent hou ik er 2 tot 3 over. Daarmee ben ik gewoon heel tevreden.'