'We zitten in Drenthe niet te wachten op leegloop van het platteland'

De economische sectoren moeten het zelf doen, de provincie kan alleen maar stimuleren, valt uit het zogeheten koersdocument op te maken. Daarbij klinkt trouwens enige scepsis door: de doelen voor natuurherstel zijn voor een aantal Drentse natuurgebieden wel erg hoog gegrepen en het juridisch kader blijft onzeker.Toch blijft de Drentse gedeputeerde Henk Jumelet hoop houden dat het allemaal uiteindelijk goed komt. 'We moeten pragmatisch blijven, maar als we bedrijven passende vergunningen kunnen verlenen en we blijven werken aan uitstootvermindering, dan wordt de stikstofdeken echt wel dunner.'

We willen niet dat partijen met de diepste zakken aan het langste eind trekken

Henk Jumelet, gedeputeerde

Wat stemt u zo positief?

‘Met de stikstofwet is het kader bekend. PAS-melders krijgen binnen nu en drie jaar duidelijkheid. Verder zijn we in Drenthe goed in gesprek. De landbouw doet mee in de brede coalitie die is gevormd van economische en natuurbelangen. Hoewel het rijk primair aan zet is, voelen we ons als provincie ook moreel verantwoordelijk. Zo hebben we in Den Haag druk gezet op de discussie om het probleem rond de vergunningverlening op te lossen.'

Drenthe is een van de laatste provincies die het extern salderen nog niet volledig hebben opengesteld. Waarom is dat?

'Provinciale Staten willen dat eerst aan een aantal randvoorwaarden wordt voldaan voordat dit wordt geregeld. We willen hier geen 'wildwesttaferelen' waarbij de partijen met de diepste zakken aan het langste eind trekken. Dat betekent dat alle salderingstransacties eerst worden gemeld en geregistreerd in het regionaal stikstof registratiesysteem van de provincies. Zo kunnen we regelen dat bedrijven van verder weg geen beslag hoeven te leggen op depositierechten hier in Drenthe.

'Dat een Brabants bedrijf rechten opkoopt in Ruinerwold om een heel kleine compensatie willen we niet nog eens meemaken. Want het gaat in Drenthe veelal om kleine deposities. Opkopen daarvan is dus voor grote partijen niet zo zinvol. Maar we willen de positie van deze bedrijven wel veilig stellen. We zitten niet te wachten op leegloop van ons platteland.’

Het stikstofprobleem is een landelijk vraagstuk, waarom laat u het Den Haag eigenlijk niet oplossen?

'Het Rijk stelt de opgaven vast en is verantwoordelijk voor het resultaat. Wij hebben een inspanningsverplichting. Het Rijk zet een dikke i, wij zetten de punt erop. Dat betekent dat we meewerken aan het landelijk proces, waarbij we oog houden voor de Drentse belangen.'

Door boeren wordt wel gezegd dat de uitgangspunten niet deugen. Veel stikstof komt aangewaaid uit het buitenland en het zijn de natuurbeheerders die vaststellen welk plantje of beestje moet worden beschermd. Klopt dat?

'De PAS-monitoring wordt breder uitgevoerd dan alleen door de terreinbeheerders zelf, ook door de provincie. De vraag is dan of dat goed gebeurt. De ecologen en hydrologen die dat doen hebben te maken met een validatie zoals die in 2016 is vastgesteld in het uitgangsbesluit. Over dat uitgangspunt is iedereen het wel eens. Aanvaarden we wat zij voorleggen? We staan wel open voor kritiek, maar natuur is niet statisch.'

Wanneer gaan de gebiedsprocessen van start? Daar moet het toch gaan gebeuren.

'We inventariseren nog wat er moet gebeuren. Dat is overigens niet eenvoudig omdat we willen dat alle provincies dezelfde werkwijze hanteren. We denken in de tweede helft van dit jaar een plan te kunnen maken welke maatregelen we moeten nemen. Het gaat dan om stikstofreductiemaatregelen en maatregelen voor natuurherstel. Overigens lopen die gelijk op.

'Hoe ingrijpend wordt het? We willen voor die maatregelen draagvlak in het gebied en we moeten ze ook voorleggen aan Provinciale Staten, dus ook de politiek moet het er mee eens zijn. Maar uiteindelijk moet er wel wat gebeuren. We hebben te voldoen aan de EU-doelstellingen en het moet binnen nu en twee jaar klaar zijn.’

In de aanpak wordt hoog ingezet op innovatie als oplossing. Is dat niet wat gemakkelijk?

'Vergunningen regelen we niet alleen. Ik daag de agrarische sector uit daarin mee te gaan. We zullen een beroep doen op de kennis en het vakmanschap die er zijn. Kringlooplandbouw en extensivering zijn dan oplossingsrichtingen. Via het project Duurzame Melkveehouderij hebben we er al ervaring mee opgedaan. Geen algemene maatregelen en voorschriften, maar een beloning voor gedragsverandering. De ambassadeurs die we vorig jaar hebben aangesteld, krijgen daar ook een rol in. Via hen geven we als overheid ook aan dat we dat waarderen.'

Ligt de nadruk niet te veel op landbouw als het gaat om de oplossingen?

‘Het is niet zo dat alleen boeren hoeven te bloeden voor de ontwikkeling van andere economische sectoren. De landbouw is een van de sectoren die wordt aangesproken; de bouwsector, het verkeer en de industrie ook. Er wordt een verdeling gemaakt waar de landbouw er een van is. Feit blijft wel dat 46 procent van de stikstof die neerkomt op natuur van de landbouw afkomstig is.'

Een provincie als Gelderland investeert in een eigen opkoopregeling. Waarom doet Drenthe dat eigenlijk niet?

'Dan moet je dat wel kunnen betalen. Van de landelijke aankoopregeling gaat in de eerste ronde ruim 12 miljoen naar Drenthe. Dat betekent dat er ruimte is voor de opkoop van maar een handvol bedrijven. Dus daar zitten de grote klappen niet. Boeren melden zich wel, dus er is behoefte aan. De gesprekken erover zijn nog niet geopend. En het gaat uitsluitend op basis van vrijwilligheid.'

In het gebiedsgerichte beleid komen overgangzones rond natuurgebieden waar nog maar heel weinig stikstof uit mag vrijkomen. Betekent dat niet dat er alsnog een soort hek om de natuur komt?

'Nee, er komen geen bufferzones waar de landbouw uit moet blijven. De overgangsgebieden maken juist dat er geen harde grenzen hoeven te zijn. We willen extensieve landbouw rond de natuurgebieden organiseren. Het zorgt ervoor dat ook daar het platteland leefbaar blijft. Een boer snapt ook dat hij daar belang bij heeft. Wel moeten we zorgen dat er mogelijkheden voor komen.'