Onzekerheid nog troef op varkensmarkt

Bij de vooruitblik op de varkensmarkt en liquiditeiten in 2021 spelen een aantal factoren een rol, blijkt uit de liquiditeitsmonitor waarin ABN Amro, Wageningen Economic Research, Agrifirm en het ministerie van Landbouw samenwerken. Zij verwachten dat de verkoop van varkensvlees in 2021 weer toeneemt als covid-19 in de loop van 2021 beter onder controle komt.

De biggenprijzen vertonen op dit moment al een licht stijgend herstel en zeugenhouders hebben dat ook nodig, geeft Hoste aan. Dat er ruimte is voor die stijging, betekent volgens WER-onderzoeker een indicatie van vertrouwen in verbetering. Maar hij verwacht dat er pas richting de zomer echt sprake zal zijn van herstel van de varkensmarkt.

Varkensprop staat herstel in de weg

De varkensprop van ongeveer een miljoen vleesvarkens in Duitsland speelt een grote rol bij het trage herstel. Het wegwerken van het huidige overaanbod aan varkens kost gauw een maand of drie. 'En dan is het al eind april', zegt Hoste.

De uitbraak van Afrikaanse varkenspest in Duitsland en de exportverboden die daar uit voortkamen staan ook het marktherstel in de weg. Duitsland voert gesprekken met de Chinese overheid over regionalisering bij de uitbraak van Afrikaanse varkenspest. Doel is dat een exportverbod alleen geldt voor getroffen regio’s en niet voor het hele land. Dit voorstel maakt weinig kans op succes, denkt Hoste. De Chinese overheid heeft de Duitse volumes niet dringend en is voorzichtig. 'Dat betekent dat deze Duitse exportvolumes op de Europese markt worden afgezet'.

De afzet naar China kan alleen gecompenseerd worden door meer export naar niet-Europese bestemmingen vanuit andere EU-landen, zoals Spanje, Denemarken en Nederland. Dat gebeurt ook wel, zegt Hoste, maar de aantrekkelijkheid van derde (niet-Europese) markten is aan het afnemen. De relatief hoge productiekosten in de EU zijn op de exportmarkten een nadeel ten opzichte van landen als de VS of Brazilië, merkt de varkenseconoom op.

Krimp export naar China

‘Pas na het Chinees nieuwjaar op 12 februari duidelijk hoe groot de vleesbehoefte van China echt is’, merkt Hoste op. ‘Ook dan pas wordt zichtbaar of dit de EU-markt voldoende kan ontlasten.'

Op langere termijn zullen de exportvolumes vanuit Nederland naar China kleiner worden, doordat het herstel van de Chinese varkensproductie verrassend snel gaat. Een productieniveau van 90 procent in 2021 van voor de AVP-uitbraak, zoals China claimt, noemt Hoste echter overdreven. Maar een duidelijke krimp in importbehoefte ligt voor de hand.

Wel haalt Hoste recente berichten aan over een nieuwe vorm van Afrikaanse varkenspest op een groot Chinees varkensbedrijf dat een illegaal vaccin gebruikte. 'De gevolgen kan ik op dit moment nog onvoldoende inschatten, maar dit kan leiden tot vertragingen in de opschaling van de binnenlandse productie'.

Biggenstroom droogt op

Hoe de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv) precies uitwerkt, noemt de varkenseconoom lastig om te voorspellen. De krimp in de biggenproductie door afname van het aantal zeugen wordt geraamd op krap 2 miljoen dieren. Omdat er ook vleesvarkensbedrijven aan de regeling meedoen is de verwachting dat het aantal beschikbare biggen voor export daalt met een kleine 1 miljoen dieren.

'De omvang van sanering door de stikstofwetgeving is nog onzeker, maar komt er in latere jaren wel bij', vult Hoste aan.

De krimp in het Nederlandse biggenaanbod valt in Duitsland samen met een krimp van de zeugenstapel daar door lage prijzen en de forse investeringen in welzijn die Duitse vermeerderaars voor 2025 moeten doorvoeren. Hoste: 'In Duitsland wordt rekening gehouden met een daling van 10 procent van het aantal zeugen.' De verwachting is dat vanuit Duitsland meer wordt getrokken aan Nederlandse biggen, terwijl het Nederlandse biggenoverschot door de sanering krimpt.

Voerprijzen stijgen

Een andere factor waarmee varkenshouders in 2021 rekening moeten houden is de stijgende voerprijs. In de laatste maanden van 2020 stegen grondstofprijzen met meer dan 10 procent. Belangrijke oorzaak is toenemende vraag uit China, geeft Hoste aan. Future-contracten voor sojaschroot en mais voor dit voorjaar liggen 20 tot 25 procent hoger dan de gerealiseerde grondstofprijzen in december.

Een prijsverhoging voor varkensvoer gaat gematigd en wordt uitgesmeerd over langere tijd. Evengoed verwacht Hoste dat een verhoging van 10 procent in het eerste kwartaal van 2021 ten opzichte van de prijzen eind 2020 denkbaar is. Hoste: 'Dit legt druk op de liquiditeit en de voerwinst van varkenshouders. Mogelijk heeft die druk ook weer invloed op ondernemers die overwegen te stoppen.'

Onvoorspelbaarder

Al met al is de varkensmarkt de laatste jaren onvoorspelbaarder geworden. Met betrekking tot 2021 wordt een verbetering van de marktprijzen in het eerste half jaar verwacht, waarbij de biggenprijzen voorop zullen, lopen vat Hoste het standpunt van de partijen van de liquiditeitsmonitor samen. Hij noemt het prijsherstel ook nodig om stijgende voerprijzen te compenseren.

'Zolang Afrikaanse varkenspest niet naar Nederland komt en we covid-19 onder controle krijgen, verwachten wij voor 2021 resultaten die leiden tot verbetering van de liquiditeit', besluit Hoste.