Melkveehouders zitten slechter bij kas door coronacrisis

De rekening-courant van melkveehouders verslechterde met ruim 10.000 euro tot gemiddeld 12.000 euro negatief.

Grootste veroorzaker van deze daling van zo'n 100 euro per melkkoe is een toename van de investeringen, onder andere in (aankoop of huur van) fosfaatrechten. Bij veel bedrijven waren de fosfaatrechten blijkbaar nog niet in lijn met de daadwerkelijke bezetting.

Melkopbrengst

De melkopbrengst steeg met ruim 2.000 euro ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Over heel 2020 vertoonden de melkopbrengsten, net als de jaren daarvoor, een vrij vlak patroon als gevolg van een vrij stabiele melkprijs. Gemiddeld lagen de ontvangsten voor melk inclusief toeslagen in 2020 op zo'n 37 cent per kilo. Deze lag de twee jaren daarvoor rond de 38,5 cent per kilo.

Toch lagen de melkopbrengsten maar 1.000 euro lager dan in 2019, omdat de omvang van de productie toenam.

Net uit de kosten

Het algemene beeld is dat bij deze melkprijs het gemiddelde bedrijf niet of maar net uit de kosten komt. Daarbij spelen de droogte, extra voeraankoop, reparatie van of suboptimale fosfaatruimte een rol. Dit verklaart deels de krappe liquiditeitsontwikkeling.

Ook is in het eerste kwartaal meer geïnvesteerd. De verschillen tussen bedrijven zijn groot en ook de variatie in opbrengstprijs neemt toe als gevolg van de diverse melkstromen, afzetmarkten en prestaties van de zuivelafnemer.

Voorschot GLB

Om ondernemers financieel tegemoet te komen vanwege de coronacrisis, heeft de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) vorig jaar 45 procent van de totale GLB-toeslagen al in juli uitgekeerd. Bedrijven die hiervoor opteerden, ontvingen 80 procent van de toeslagen als voorschot. Dit dempte de liquiditeitsdaling in het derde kwartaal, maar daardoor is in december gemiddeld nog maar 11.000 euro aan GLB-toeslag ontvangen.

Een ander belangrijk verschil met 2019 is veroorzaakt door daling van de aflossingen aan de bank en van belastingbetalingen. Ook lagen de investeringen 20 procent hoger en de inkomsten uit verkoop van kalveren en slachtkoeien lager.

Per saldo heeft er over geheel 2020 een daling van de rekening-courant plaatsgevonden van ruim 11.000 euro, ofwel 110 euro per melkkoe.

Lichte verbetering

ABN Amro verwacht de komende maanden een lichte verbetering van de liquiditeit op melkveebedrijven. De toeslagen voor weidegang worden in januari uitgekeerd en de voorjaarskosten komen vooral pas over enkele maanden. Wel zal hier en daar nog extra voer moeten worden aangekocht om de krappe voorraden aan te vullen.

Daarnaast verwacht de bank de komende maanden een vrij stabiele melkprijs. De Global Dairy Trade-prijsindex vertoont vanaf half september weer een stijgende lijn en ligt nu enkele procenten boven het niveau van begin 2020 en 19 procent boven het dieptepunt van begin mei.

De Nederlandse spotprijzen liggen nog 5 à 10 euro onder het niveau van 2019. Vanaf begin november is er een dalende trend waarneembaar, vooral veroorzaakt door de daling van de boterprijs. Deze daling was al voor de coronacrisis ingezet. Deze spotprijs heeft slechts op een klein deel van de melk betrekking, maar heeft wel een signaalwerking.

Nabije toekomst onzeker

De prijsvorming voor de nabije toekomst is onzeker. De coronacrisis heeft in heel Europa geleid tot nieuwe lockdowns met impact op de afzet in horeca en foodservice. De omvang van de mondiale voorraden zijn beperkt. De markt is behoorlijk opgeschoond, maar in sommige regio's, waaronder de Verenigde Staten, zijn voorraden aangelegd die een prijsdrukkend effect hebben.

Ten slotte staat wereldwijd de economie onder druk en zijn de olieprijzen laag. Dit betekent dat er in importerende landen minder geld beschikbaar is. Maar voor de lange termijn verwacht de bank een vrij positief beeld vanwege de stijging van de internationale zuivelvraag.

Nuchtere kalveren

Omdat het relatief luxe kalfsvlees niet kan worden afgezet in de horeca, zijn de prijzen voor nuchtere kalveren flink gedaald. In juni zijn de prijzen weer iets gestegen maar liggen op jaarbasis 10 tot ruim 25 procent onder het niveau van het langjarig gemiddelde, afhankelijk het soort kalf. Samen met de daling van de prijs van slachtkoeien raakt dit de post omzet en aanwas op melkveebedrijven.

De grondstofprijzen voor de mengvoeders vertoonden aan het begin van de coronacrisis een lichte stijging, maar zijn vanaf mei licht gaan dalen. Vanaf augustus stijgen ze weer. Dit doet zich met enkele maanden vertraging ook voor bij de meeste mengvoeders. De prijzen van granen en soja zijn tussen de laatste week van december en half januari met ongeveer 15 procent gestegen.