Liveblog: Tweede Kamer behandelt landbouwbegroting

Er staat heel wat op het spel: het verminderen van de stikstofneerslag, de omslag naar kringlooplandbouw, natuurherstel en een beter verdienmodel voor boeren en tuinders. Het gaat over de plannen van landbouwminister Carola Schouten waarmee zij perspectief voor de Nederlandse landbouw en natuur wil creëren.

Woensdag vanaf 19.00 uur is het vervolg van het debat. Dan geeft minister Carola Schouten (LNV) antwoord op de vragen die vanavond zijn gesteld. De Kamerleden krijgen dan ook een tweede termijn waarin zij moties kunnen indienen.

22.36 uur:

Bisschop heeft een mooie dagafsluiting. Ouwehand (PvdD) vraagt hoe hij vindt dat het gaat met de landbouw. De SGP'er legt uit waarom zijn 'boerenpartij' toch de kringlooplandbouw omarmt. En daarbij legt hij uit waarom boeren meer tijd moet worden gegund om daarnaartoe te werken. 'Dat duurt een generatie.'

22.25 uur:

Roelof Bisschop (SGP) sluit met zijn bijdrage de eerste termijn van dit debat af. Hij dient een voorstel in om in het mestbeleid meer rekening te houden met maatwerk. Bisschop vraagt aandacht voor kalver- en eendenhouders die geen coronasteun krijgen. Nu de horeca weer gesloten is zouden ook aardappeltelers weer in aanmerking moeten komen voor steunmaatregelen. Hij vraagt de minister naar het perspectief voor extensieve boeren. Uit recent onderzoek blijkt dat die 30.000 euro per jaar per volwaardige arbeidskracht duurder uit zijn.

21.57 uur:

LTO Nederland heeft gereageerd op het voorstel van Tjeerd de Groot (D66) om de veestapel af te bouwen. De Groot draagt als argument de bescherming van de volksgezondheid aan. Volgens LTO heeft hij daarbij de feiten verkeerd. ‘Polarisering en stemmingmakerij lijkt met dit soort gedraag helaas bij het politieke debat te horen, maar de maatschappij is er niet mee geholpen. We moeten met elkaar het gesprek aan blijven gaan op basis van eerlijkheid, nuance en vertrouwen. Juist als het om volksgezondheid gaat’, aldus LTO Nederland.

21.55 uur:

Maurits von Martels onderbreekt Wassenberg. Hij stoort zich aan de klaagzang van het PvdD-Kamerlid waarmee de landbouw volgens hem als een ‘karikatuur van werkelijkheid’ wordt neergezet. Von Martels stelt dat Wassenberg geen verbinding zoekt en geen oplossingen biedt waardoor de Kamerleden ook niet reageren.

Wassenberg reageert als door een wesp gestoken en zegt dat de problemen eerst benoemd moeten worden voor een oplossing kan worden gevonden. Ook verwijt hij Von Martels dat zijn partij, het CDA, juist verantwoordelijk is voor de huidige situatie. Von Martels wijst op de twee initiatiefnota’s die hij heeft opgesteld; een voor bescherming van weidevogels en een voor groen in de stad.

21.33 uur:

Wassenberg (PvdD) zet het betoog van zijn partij voort en vraagt aandacht voor dierenwelzijn. Vraagt de minister waarom ze subsidie geeft aan het project ‘Boer in de klas’ van Agractie. Wassenberg wijst op misstanden in stallen op het gebied van dierenwelzijn en noemt ook het mestprobleem het gevolg van falend beleid. Hij stelt dat minder dieren in de veehouderij daar een oplossing voor is. Volgens hem worden boeren 'stapelgek' van alle regels rond bemesten en zijn ze zelf ook gebaat bij minder mest omdat de kosten voor afzet en verwerking heel hoog zijn.

21.24 uur:

Esther Ouwehand (PvdD) krijgt nu het woord. Ze heeft samen met partijgenoot Frank Wassenberg een uur spreektijd aangevraagd. Ouwehand uit haar zorgen over de zoönosen in relatie met de veehouderij. Met name vogelgriep en een mogelijke overslag van het virus naar mensen baren haar zorgen. Ze spreekt van een ‘tikkende tijdbom’. Verder stelt ze dat de land- en tuinbouw gebukt gaat onder kortetermijnoplossingen. Bijvoorbeeld over droogte. Verder plaatst ze kritische kanttekeningen over de op export gerichte landbouw.

21.00 uur:

Carla Dik-Faber (CU) is complimenteus over hetgeen haar partijgenote minister Schouten in gang heeft gezet zoals kringlooplandbouw en eerlijke handelspraktijken. Toch wil ze samen met Jaco Geurts (CDA) meer aandacht voor korte ketens. ‘Een duurzame toekomst voor de landbouw begint met een eerlijkere prijs voor boeren’, zegt ChristenUnie-Kamerlid Carla Dik-Faber. ‘Dan helpt het enorm als er een korte schakel zit tussen boer en consument. Slimme, lokale samenwerking zorgt daarvoor.’

20.47 uur:

Moorlag herhaalt zijn oproep voor een breed gedragen landbouwakkoord, want de omslag naar kringlooplandbouw zal jaren vergen. Hij vindt SGP’er Bisschop aan zijn zijde, maar die wijst er wel op dat extensivering heel veel geld kost en ook voor de consument prijsverhogend uit zal pakken. Moorlag laat weten niet terug te willen naar de tijd van ‘Ot en Sien’.

20.40 uur:

William Moorlag (PvdA) is kritisch en stelt dat de landbouw in crisis is. 'Boeren maken zich zorgen over hun bestaansrecht, over hun toekomstperspectief.' De Groninger pleit er daarom voor om boeren onder te brengen in een ander verdienmodel dat gericht is op productiemaximalisatie.

20.35 uur:

De Groot stelt in een nota een afbouwplan voor de Nederlandse veehouderij voor. Dit is ook in belang van de volksgezondheid, zegt hij. Een bekend standpunt van deze partij is in een nieuw jasje gegoten. Een volgend kabinet moet dit van hem op de agenda zetten. Bromet (GL) vraagt hoe vrijblijvend die afbouw is. In de formatie moet daarvoor een plan worden gemaakt, aldus De Groot. Hij noemt geen percentage of tijdspad, al vraagt Bromet daar wel om.

20.33 uur:

Ondertussen vermaakt de oppositie zich met de kritiek die coalitiepartijen D66 en ChristenUnie op elkaar hadden.

20.21 uur:

Ook Roelof Bisschop (SGP) vindt het vreemd dat De Groot zo afgeeft op de minister. Hij wijst erop dat D66 ook in de coalitie zit die niet in staat is om de visie te vertalen naar concrete maatregelen. Jaco Geurts vindt ook dat De Groot te kort door de bocht gaat met zijn kritiek.

20.13uur:

Carla Dik-Faber (CU) vindt De Groot veel te somber over wat dit kabinet heeft bereikt op landbouwgebied. Volgens haar heeft dit kabinet wel degelijk nieuwe stippen op de horizon gezet. 'Maar je kunt niet verwachten dat een Mansholt-tijdperk van decennia in vier jaar omgeturnd is.'

20.05 uur:

Na Futselaar (door PVV'er Dion Graus steevast 'De Futs' genoemd) is het de beurt aan Tjeerd de Groot (D66). Hij is kritisch op de minister uit de coalitie waar D66 ook deel aan neemt. De Groot vindt dat er veel goede plannen zijn, maar weinig concrete beleidsactie. 'Deze minister heeft de sleutel maar draait hem niet om.'

William Moorlag (PvdA) wijst op het gebrek aan daadkracht van de coalitie. 'De stip op de horizon is een fata morgana geworden'. D66 pareert Moorlag door minister Schouten een compliment te geven. 'Deze minister heeft 'veel werk gehad aan het opruimen van achterstallig onderhoud van twee PvdA-staatssecretarissen.'

19.52 uur:

Frank Futseaar (SP) trapt de tweede helft van het debat af. Hij weet de verhoudingen in de Tweede Kamer altijd treffend te duiden. 'Aan vergezichten geen gebrek: kringlooplandbouw, gewasbescherming en mesbeleid. In de praktijk is er in de natuur, op de akkers en in de stallen weinig veranderd. De coalitie houdt zichzelf in een houdgreep. Nooit waren de problemen in het landelijk gebied zo groot en de regeringsdaden zo gering.

18.57 uur:

Het debat wordt geschorst tot 19.45 uur voor het diner. Voor sommige landbouwwoordvoerders is dit een extra bijzonder debat. Voor Helma Lodders (VVD), Carla Dik-Faber (CU), Frank Futselaar ( SP), William Moorlag (PvdD) en Maurits von Martels (CDA) is dit het laatste debat over de landbouwbegroting. Van hen is bekend dat zij na de verkiezingen van volgend jaar niet terugkeren in de Tweede Kamer.

DENK, 50Plus en de tweemansfractie van FvD hebben vanavond geen afgevaardigde naar de Tweede kamer gezonden. Dat heeft overigens niks te maken met het aftreden maandag van Thierry Baudet als lijsttrekker van FvD en het terugtreden dinsdag van Kamerlid Theo Hiddema. FvD had vorige week al geen spreektijd aangevraagd voor dit debat.

18.50 uur:

Maurits von Martels vervolgt namens het CDA. Hij denkt dat herijking van de Natura 2000-gebieden op zijn plaats zou zijn. Frank Futselaar (SP) vermoedt dat dit schrappen betekent, maar dat ontkent Von Martels stellig.

18.29 uur:

Jaco Geurts (CDA) botst met Esther Ouwehand (PvdD). Geurts vraagt de minister meer te meten en minder te varen op rekenmodellen. Volgens Ouwehand zaait het CDA hiermee twijfel over het stikstofprobleem. Geurts reageert fel en ontkent dat zijn partij het stikstofprobleem bagatelliseert.

18.18 uur:

Bromet zegt dat ze met Maurits von Martels (CDA) werkt aan een voorstel voor meer natuur in de stad. Daarbij zouden bouwondernemingen de verplichting krijgen om meer natuurinclusief te bouwen. Ze pleit er ook voor het platteland open te houden en vooral in de stad te bouwen, nabij voorzieningen.

18.03 uur:

Laura Bromet (GroenLinks) neemt het stokje over. Zij noemt de afgelopen drie jaar zwaar teleurstellend. ‘We begonnen zo goed met kringlooplandbouw. Er is helemaal niets terechtgekomen. Waaraan kunnen we zien dat we op weg zijn naar kringlooplandbouw?’ Zij verwijt minister Schouten gebrek aan leiderschap bij de aanpak van de stikstofcrisis en de coronacrisis in de nertsenhouderij. 'We zijn honderd gaan rijden op de snelweg, maar in de veehouderij is nog niets gebeurd.'

18.00 uur:

Weverling benoemt de aandacht voor ‘groen in de stad’. Hij vraagt de minister naar de stand van zaken van de Floriade. Tot slot geeft hij aan dat Nederland 'investerend en innoverend de crisis uit moet komen'.

17.48 uur:

Arne Weverling (VVD) houdt een pleidooi voor Crispr-Cas. Hij vraagt de minister zich in Europa in te zetten voor de toepassing daarvan. Ook vraagt hij de minister de kansen te verkennen – met boeren en producenten – van de lokale productie van kweekvlees. Kweekvlees krijgt in het VVD-verkiezingsprogramma speciale aandacht.

17.39 uur:

Lodders moet zich verweren tegen onder meer William Moorlag (PvdA) en Tjeerd De Groot (D66). Hun verwijt is dat de VVD te weinig heeft gedaan voor boeren. ‘Moeten we trots zijn op het economische marktmodel? Dat geeft een prikkel naar schaalvergroting’, zegt Moorlag die denkt dat boeren niet gelukkig worden als ze in dat speelveld moeten uitbreiden. Hij pleit voor een model waarin meer ontspannen kan worden geboerd. Lodders erkent dat boeren vaak onvoldoende betaald krijgen.

17.20 uur:

Helma Lodders (VVD) wijst op belang landbouw, ook met het oog op de voedselzekerheid in de wereld. Ze ziet de Nobelprijs voor de Vrede (voor de Wereldvoedselprogramma (WFP) en de Nobelprijs voor de Scheikunde (voor innovaties op het gebied van Crispr-Cas). Ze vraagt daarom ook aandacht voor innovatie. Ze wijst in dit verband ook naar het betoog van Rob de Wijk tijdens een webinar van de LLTB.

17.11 uur:

Helma Lodders (VVD) vraagt of Madlener bietentelers wil steunen. Daar krijgt ze geen helder antwoord op. ‘De PVV is vooral goed in commentaar leveren. Heeft geen enkel constructief voorstel’, zegt ze. Madlener pareert: 'U heeft de boer de afgelopen jaren keihard laten vallen.’

17.04 uur:

Carla Dik-Faber (CU) vraagt of de PVV voor de Europese markt staat. Volgens Madlener kan Nederland prima zonder de EU. Dik-Faber verwijst naar het onzekere lot van de Nederlandse vissers die veel schade oplopen als er een harde brexit komt.

16.56 uur:

Jaco Geurts (CDA) herinnert Madlener in een interruptie aan een aantal boeronvriendelijke PVV-standpunten. 'Uw pro-landbouwverhaal klopt niet met het stemgedrag van uw partij.' Geurts (CDA) verwijt dat Madlener een pro-landbouwverhaal houdt, maar als het erop aan komt, met de linkse partijen meestemt als het gaat over dierenwelzijn of gewasbescherming.

16.52 uur:

Barry Madlener vervolgt de bijdrage van de PVV. Hij stelt dat het stikstofbeleid en kringlooplandbouw de Nederlandse boeren in het nauw drijven. 'We moeten zuinig zijn op onze boeren. Er kan zo maar weer een tijd komen van voedselschaarste.' Madlener vraagt aandacht voor de PAS-melders. Hij zal vermoedelijk niet de laatste zijn vanavond.

16.38 uur:

Dion Graus (PVV) mag het spits afbijten. En hij neemt direct de VVD op de korrel. De onderdelen uit het verkiezingsprogramma van de VVD komen volgens hem overeen met moties die de PVV heeft ingediend. ‘Maar de VVD heeft ze nooit gesteund.’ Graus noemt het ‘een soort van plagiaat’, maar ‘ik word er blij van', zegt hij opgetogen.

16.36 uur:

Het debat is met een half uur vertraging begonnen, het gaat een lange zit worden. Dit zijn de spreektijden die de Kamerleden hebben aangevraagd. In verband met de coronaregels moet het debat om 23.00 uur afgelopen zijn. Maar of dat haalbaar is, is de vraag.

16.00 uur:

LTO Nederland heeft er in ieder geval zin in. Naast een serieuze inbreng, heeft de organisatie ook alvast een 'begrotingsbingo' bedacht, vol met stokpaardjes en clichés die mogelijk uitgesproken worden.

Lees ook

D66 in begrotingsdebat: 'Schaf intensieve veehouderij af' 24-11-2020

Tweede Kamer in debat over grootste landbouwbegroting ooit 24-11-2020

LTO: 'Kabinet wil voor dubbeltje op de eerste rang' 20-11-2020

Rutte: 'In de landbouw is fundamentele wissel omgezet' 18-09-2020

Pleidooi Heerma (CDA) voor coöperatief overlegmodel 17-09-2020

Jaco Geurts (CDA): 'Geen tekentafelbeleid opleggen' 16-09-2020

Marktprijzen

• Magere melkpoeder
  Zuivel NL € 252,00€ 5,00
• Vleeskuikens 2001-2600 gr
  Barneveld € 1,08  ~ € 1,10
• Gerst
  Groningen € 200,00€ 0,00
• Volle melkpoeder
  Zuivel NL € 429,00€ 5,00
• Scharreleieren maat 59
  Barneveld € 13,40€ 0,00
• Fritesgeschikt NL Du Be
  PotatoNL € 55,00  ~ € 65,00
• Uien Middenmeer Geel 30-60% grof
  Noteringen € 13,00  ~ € 15,50
• DCA BestPigletPrice
  Biggen weekprijzen € 49,00€ 0,00

Meer marktprijzen