Andre Arfman: 'Aan onderhandelingstafel moet het gebeuren, niet op straat'

'Hectisch' en 'intens', zo beschrijft Arfman zijn voorzitterschap. Op 26 november benoemt de ledenraad zijn opvolger. Het bestuurswerk laat hij niet helemaal achter zich. Arfman is bestuurslid van de coöperatie van proefboerderij De Marke in Hengelo. 'We werken aan een overname. Het is een interessant project.' Onder zijn voorzitterschap was kennis al een belangrijk speerpunt in het beleid van NAJK.

Zolang boeren geen perspectief zien, zullen ze niet bewegen

Andre Arfman, voorzitter NAJK

Wat zijn de andere speerpunten?

'Boeren en tuinders die op de toekomst zijn gericht hebben land, kapitaal, maatschappelijk draagvlak en kennis nodig. Die vier productiefactoren zijn het uitgangspunt in onze lobby en ons beleid. We zijn daarbij uitgegaan van de gemeenschappelijke belangen die boeren en tuinders hebben, onafhankelijk van wat voor type bedrijf je hebt.

'Door altijd dat gemeenschappelijke belang te benadrukken, hebben we als organisatie de eenheid weten te bewaren. Want ook in onze achterban bevinden zich kritische leden die actievoeren, maar er is ook een grote groep die daar juist wars van is.'

Hoe ga je daarmee om als bestuurder?

'Het is maximaal manoeuvreren. In juni hebben we ervoor gekozen wel mee te doen aan de demonstratie. Aanleiding was toen de omstreden voermaatregel om stikstof te beperken. Wij hadden bij LNV tal van voorstellen aangedragen. Die zijn naar onze mening onvoldoende meegenomen in het wetsvoorstel. Ook in onze achterban bevindt zich een grote groep knelgevallen, waaronder PAS-melders. Toen hebben we besloten ons achter de actie te scharen.'

Dinsdag 17 november hebben groepen boeren weer geprotesteerd. Waarom toen wel en nu niet?

'Uiteindelijk moeten we toch ook vooral met elkaar in gesprek gaan, ook met LNV. Aan de onderhandelingstafel moet het gebeuren en niet op straat. Als de overheid inzet op maximale verandering terwijl boeren dit niet willen, en de belangenbehartigers weten voor elkaar te krijgen dat maar 20 procent van de voornemens wordt doorgevoerd, is dat best een goed onderhandelingsresultaat. Maar voor de boeren dus onvoldoende. Dat blijft lastig uit te leggen aan de leden.'

Hoe kijkt u terug op uw voorzitterschap?

'Het was een heel bewogen periode. Toen ik aantrad, speelde de hectiek van het fosfaatreductieplan. De agrarische wereld was vier jaar geleden nog overzichtelijk georganiseerd. Inmiddels zijn er drie nieuwe boerenorganisaties opgericht. De bestaande structuren gingen op de schop. We zijn nog steeds bezig met herstructureren.

'Voorheen wisten boerenorganisaties elkaar altijd wel te vinden. Ook dat veranderde. Het politieke landschap is ook veel meer versnipperd. De uitdagingen die de sector op zich af heeft zien komen de afgelopen jaren zijn enorm. De stikstofimpasse beheerst alles.'

Vindt u dat een goede zaak?

'We hebben de afgelopen anderhalf jaar veel te weinig aandacht gehad voor overige dossiers. Het gaat nu alleen om het oplossen van de problemen op de korte termijn. De blik op de toekomst hebben we uit het oog verloren. Dat is jammer. Juist voor de jonge boeren en tuinders is die lange termijn belangrijk. Debatten vinden tegenwoordig plaats op sociale media. Niet meer met de boeren zelf.'

Wat hebben jonge boeren nodig van de overheid?

'Duidelijkheid! Veel jonge agrariërs hebben hun bedrijf aangepast volgens de regels die toen golden. Daarmee zijn forse investeringen gemoeid. En nu lijkt het of het voor niets is geweest en het roer weer om moet.

'Daarmee verdampt ook het gevoel van perspectief. En juist dat hebben we nodig. Zekerheid en duidelijkheid. Zolang boeren geen perspectief zien, willen ze ook niet bewegen.'

Hoe is de positie van de Nederlandse bedrijfsopvolgers ten opzichte van Europese collega's?

'NAJK is aangesloten bij Ceja, de organisatie voor Europese jonge boeren. Maandelijks wordt overlegd. Vaak begrijpen zij niet waar wij ons toch druk om maken. Zij hebben weer te maken met heel andere problemen.

'Neem de Polen, zij maken zich vooral zorgen om de toenemende droogte door klimaatverandering. De Zuid-Europese jongeren kampen met een sterk verouderde agrarische structuur. Vergrijzing speelt in heel Europa.'

Wat is uw grootste succes als voorzitter?

'We hebben de gelederen gesloten weten te houden, ondanks de onderlinge verschillen in onze achterban. Het Jonge Boerenfonds is ook een mijlpaal. Het is sinds dit jaar van kracht. Verder is het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid belangrijk voor ons.'

Slechts twee jonge boeren hebben nog maar gebruik willen maken van het fonds.

'Ja, dat klopt. De regeling is nog niet succesvol te noemen. Daarover zijn we opnieuw in onderhandeling met LNV. De regeling is nu simpelweg niet aantrekkelijk genoeg vanwege allerlei voorwaarden die zijn ingebouwd. Dat hebben we destijds ook wel aangegeven, maar LNV besloot anders. Rabobank heeft zich daarom ook teruggetrokken. Het onderscheidt zich nu onvoldoende van regelingen die de banken al aanbieden.'

Wat verwacht u van de verkiezingen?

'Ik verwacht een heel lange formatie, een periode waarin ook weer niets gebeurt. De opstelling van de linkse partijen naar de landbouw toe is ronduit zorgelijk. Als zij in een nieuw kabinet de ruimte krijgen, staan we er volgend jaar pas echt beroerd voor.'