Roemer: 'Registratie arbeidsmigranten moet beter'

De misstanden waar het team onder leiding van SP'er Emile Roemer over spreekt, zijn onderbetaling, slechte en dure huisvesting en het niet verzekerd zijn tegen zorgkosten. Maar het aanjaagteam benadrukt ook dat de meeste werkgevers en uitzendbureaus goed omgaan met arbeidsmigranten.

Op basis van onderzoek, bedrijfsbezoeken en gesprekken met vertegenwoordigers van onder meer LTO, Glastuinbouw Nederland, KAVB en NFO heeft het aanjaagteam een advies opgesteld. Dat heeft betrekking op arbeidsmigranten in de land- en tuinbouw, de voedingsindustrie, de logistieke- en distributiesector en de bouw.

De organisaties vinden dat boeren en tuinders zijn gebaat bij een goede bescherming van arbeidsmigranten, maar benadrukken dat het merendeel van de werkgevers dagelijks zijn verantwoordelijkheid neemt en met respect voor de internationale werknemers zorgt. Misstanden moeten worden aangepakt door gerichte handhaving.

Ze plaatsen wel kanttekeningen bij delen van het advies. De voorgestelde aanbevelingen moeten niet leiden tot onnodige regels of extra eisen voor de koplopers. En ze moeten zo eenvoudig en praktisch mogelijk worden ingestoken.

Uitzendbureaus certificeren

In het advies staat dat de sector beter moet worden gereguleerd, zodat malafide uitzendbureaus van de markt kunnen worden geweerd. Het aanjaagteam stelt een wettelijk geregeld certificeringsstelsel voor. Ook voor uitzendbureaus buiten Nederland en die uitzendkrachten naar Nederland uitzenden.

Het is daarvoor nodig dat de Kamer van Koophandel (KvK) elk uitzendbureau bij inschrijving controleert op het bezit van een geldig certificaat en een Verklaring omtrent Gedrag en of er sprake is van een bestuursverbod of een andere weigeringsgrond. Ondernemers die werken met niet-gecertificeerde uitzendbureaus moeten een bestuurlijke boete krijgen opgelegd van 8.000 euro per uitzendkracht en een verhoging bij elke nieuwe overtreding, vindt het aanjaagteam.

Certificering van uitzendbureaus kan bijdragen aan de oplossing, zegt LTO-bestuurder Wim van den Boomen. ‘Maar het mag geen alternatief zijn voor gebrekkige handhaving door de overheid zelf.’

Zorgplicht voor werkgevers

De registratie van arbeidsmigranten moet sterk worden verbeterd en vanaf de start van het verblijf in Nederland op orde zijn. Daarom adviseert het aanjaagteam om een zorgplicht in te voeren voor werkgevers. De werkgever moet ervoor zorgen dat de arbeidsmigrant zich minimaal één dag voor aanvang van het werk meldt bij het registratieloket van de gemeente.

De registratie moet zo worden aangepast dat de gegevens van de werkgevers en de overheid worden gekoppeld, zodat duidelijk is of en hoe een werknemer staat ingeschreven. Dit vraagt wel aanpassingen van de registratiesystemen.

Voorzitter Jaap Bond van de KAVB vindt ook dat de registratie beter kan. ‘Ik verwacht dat er een landelijk kader komt. Nu verschilt de gang van zaken per gemeente. Sommige gemeenten willen arbeidsmigranten niet eens registreren. Er is geen eenduidig beleid.’

'Westland-model'

Het liefst ziet Bond landelijke invoering van het ‘Westland-model’. ‘De arbeidsmigranten kunnen zichzelf in- en uitschrijven. Dat doen ze omdat het eenvoudig is. En het kan gewoon via je smartphone.’

Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft de aanbevelingen van het aanjaagteam vrijdag in ontvangst genomen. Hij geeft in december een inhoudelijke reactie. Dan wordt duidelijk welke aanbevelingen het kabinet overneemt en welke niet.