Planbureau: tijd dringt om milieuproblemen aan te pakken

Het PBL beoordeelde vijf mondiale milieurapporten van het internationale klimaatpanel IPCC en diverse VN-programma's en vatte die op verzoek van de ministeries van Buitenlandse Zaken en Infrastructuur en Waterstaat samen. Naast dat de tijd dringt, krimpt daarmee ook de flexibiliteit in de mogelijke oplossingen. 'Dat heeft gevolgen voor Nederland', stelt het planbureau.

Het kabinet zal daarom moeten doorpakken. 'De overgang naar een duurzame energievoorziening, kringlooplandbouw en een circulaire economie moeten sterker aan elkaar worden verbonden. Daarnaast is meer aandacht nodig voor de externe voetafdruk en consumptieverandering.'

Het bewustzijn groeit dat technologische oplossingen ook hun keerzijden hebben. 'Consumptieverandering kan de druk op technologie aanzienlijk verlagen', geeft het PBL aan. 'Dat vraagt wel dat huidige generaties met een grote milieu-impact hun consumptie aanzienlijk aanpassen. Denk daarbij aan minder energie- en materiaalgebruik, minder verlies en verspilling van voedsel en minder consumptie van vlees en zuivel.'

Kringlooplandbouw

Het Nederlandse kabinetsbeleid streeft drie transities na, geeft PBL aan: naar een duurzame energievoorziening, kringlooplandbouw en een circulaire economie. 'Alle drie transitieagenda’s dragen bij aan het oplossen van de genoemde milieuvraagstukken', stellen de rekenmeesters. 'Echter, om spanningen bij de uitvoering vroegtijdig te signaleren en de agenda’s effectiever te maken, is meer onderlinge samenhang en concretisering nodig.'

Voorbeelden zijn een gedeelde visie op het gebruik van biomassa of consumptiebeleid. 'Daarnaast dienen de doelen voor de kringlooplandbouw en de circulaire economie nader uitgewerkt te worden om richting te geven aan de beleidsinspanningen.'

Milieuvoetafdruk

Nederland moet volgens het PBL in de drie transities goed kijken naar de internationale milieuvoetafdruk. Dat is nodig om te voorkomen dat we lasten afschuiven op andere landen. 'De kabinetsambitie om de ecologische voetafdruk van onze consumptie per 2050 gehalveerd te hebben wacht nog op concrete invulling.'

Beleidskeuzes zijn nodig voor het systematisch monitoren en verkleinen van de voetafdruk, stelt het planbureau. 'Zowel ten aanzien van categorieën consumptiegoederen (energie, voedsel, materialen), als de locatie (nationaal of internationaal) als de soort voetafdruk (koolstof, water, land, biodiversiteit). Daarnaast is voor verkleining van de voetafdruk zowel duurzamere productie als een duurzamer consumptiepatroon noodzakelijk.'