Ondiepe bodemwarmte lonkt voor wie durft

Dit laatste stelde minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes recent bij een debat over het trage tempo van verduurzaming in ons land. Er is sprake van 'koudwatervrees' om nieuwe warmtetechnieken breed te omarmen, constateert Wiebes.

In Europa wordt met de Green Deal steeds meer druk gezet om te verduurzamen. Op een gegeven moment zullen hierdoor boetes gaan vallen bij bedrijven die niet meegaan in de energietransitie. Daarom is het zaak om nu al serieus duurzame energiebronnen te verkennen.

Gas versus de grond

Europa heeft de ambitie klimaatneutraal te worden. Om dit waar te maken, kunnen we niet vol inzetten op een enkele energiebron. De energietransitie heeft verschillende kritieke bouwstenen. Eén zo'n bouwsteen is geothermie, waar marktleider Engie fors op inzet, licht key account manager Agri en Tuinbouw Edith Post toe.

'De kostprijs is dan wel hoger dan bij traditionele kasverwarming met een gasgestookte WKK, maar in tegenstelling tot aardgasgestookte bronnen kan ondiepe geothermie voorzien in een duurzamer alternatief met langjarige zekerheid van warmtekosten. WKK's, idealiter draaiend op groen gas, worden dan alleen ingezet voor de pieken in de warmtevraag', zegt Post. 'Voor de potentie is met name de locatie bepalend. Elke plek heeft zijn eigen specifieke randvoorwaarden.'

Ze doelt daarbij niet alleen op de geothermie in de bodem zelf, maar ook op de kwaliteit van het regionale stroomnetwerk en de aan- of afwezigheid van een CO2-bron.

Grote warmte-afzet

Wanneer geothermie op grote schaal wordt ingezet in de glastuinbouw, moet er een stevige infrastructuur staan voor CO2-levering. Daar zijn nog stappen te behalen. Zo is er nog geen subsidie voor hergebruik in de glastuinbouw. 'Zonder oplossingen loopt niet alleen de benodigde CO2-uitbreiding, maar eveneens de huidige levering van CO2 gevaar', stelt ook energiespecialist Dennis Medema van Glastuinbouw Nederland. De koepel van de teelten onder glas luidde hierover onlangs zelfs de noodklok bij de politiek.

Wel worden er stappen gezet in de geothermie. Op dit moment zijn er al 24 Nederlandse bronnen actief, waarvan er één ondiep is, telt Post. 'Geothermie werkt het beste als je zoals bij kassen veel en continu warmteafzet hebt. De bron kan dan meer dan 6.000 uur per jaar produceren.' Zo voorziet geothermie in een basislast, waardoor tuinders veel minder afhankelijk zijn van andere energiebronnen. Andere agrarische sectoren kunnen hier ook op meeliften. 'Denk aan aspergeteelt. De retourtemperatuur die bij de glastuinder vandaan komt, kan langs de teeltbedden van de aspergeteler lopen.'

Als geothermie omarmt wordt, kan het tegen 2050 tot wel een kwart van de warmtevraag in Nederland leveren. Dit maakt het tot een kritieke bouwsteen voor de energietransitie. De tuinbouw kan hierin een voortrekkersrol hebben.