ZLTO: 'Balans en realisme in Brabants bestuursakkoord'

Volgens ZLTO staat er een nieuw bestuurscollege met kennis, ervaring en een praktische portefeuilleverdeling in de startblokken. 'De land- en tuinbouw wordt in het bestuursakkoord gepositioneerd als een belangrijke, innovatieve sector met een duidelijke toegevoegde waarde voor Brabant', concludeert Bens. 'Het accent ligt op ondernemerschap, innovatie en maatwerk, met oog voor draagvlak en realiteit. Daarmee sluit het bestuursakkoord goed aan bij de ambities en visie van de agrarische sector in Brabant.'

Uit het bestuursakkoord blijkt volgens ZLTO dat er is geluisterd naar de stem van boeren en naar het stikstofplan van de Brabantse boerenpartijen. Bens: 'Er is meer realisme en flexibiliteit ingebouwd. Er komen uitzonderingen voor diercategorieën waar onvoldoende brongerichte systemen beschikbaar zijn en ook intern salderen wordt weer toegestaan. Dat geeft de ondernemer meer ruimte.

‘Het nieuwe bestuur zoekt nadrukkelijk de samenwerking met de agrarische sector. Dat biedt vertrouwen in dit nieuwe college en haar toekomstplannen.'

Bittere pil

De afgelopen jaren heeft ZLTO met haar leden gestreden via acties, lobby en een rechtszaak om de datum voor het verduurzamen van verouderde stallen weer op 2028 te krijgen, zoals eerder was afgesproken met het provinciebestuur. Voor veel boeren is het volgens de organisatie dan ook een bittere pil dat in het nieuwe bestuursakkoord de nieuwe deadline voor uitvoering van stalaanpassingen op 1 januari 2024 toch is blijven hangen.

De voorzitter ziet ook ruimte in het beleid. 'Het nieuwe bestuur stelt dat stalsystemen wel beschikbaar, haalbaar en betaalbaar moeten zijn. Als dat niet het geval is voor een bepaalde diercategorie, dan is de provincie bereid om opnieuw in gesprek te gaan. Dat vind ik reëel. Dat betekent niet dat we niks moeten doen, maar het wil wel zeggen dat er gekeken wordt hoe ondernemers in de benen kunnen worden gehouden en hoe ze toekomstperspectief geboden kan worden.'

Ontwikkelingsruimte

Over zes weken doet de rechter uitspraak in de rechtszaak over het Brabantse veehouderijbeleid. 'Wij wachten dat gewoon af. Maar met dit beleid en deze insteek denk ik dat het provinciebestuur de goede weg heeft gekozen. We zullen zien hoe hard de datum van 1 januari 2024 echt is.

‘Anderzijds moeten we die datum niet meer zo groot maken als dat ie was. Hij was heel belangrijk, maar we zien nu dat hij flink is opgeschoven en we zien dat er meer ruimte om heen wordt geboden. Dan moet je als sector ook reëel zijn.'

Volgens Bens is het voor ondernemers belangrijk dat ze ontwikkelingsruimte hebben. 'Een van de duidelijke pluspunten in het bestuursakkoord is dat wordt ingezet op een gebiedsgerichte aanpak en dat intern salderen op bedrijfsniveau weer mogelijk gemaakt wordt. Dat kon zes jaar lang niet, nu weer wel. Dat biedt ruimte aan ondernemers om duurzaam hun bedrijf uit te breiden en daarmee ook hun investeringen terug te verdienen.'

Bekend gezicht

Het nieuwe provinciebestuur heeft de portefeuilles landbouw en natuur bij elkaar gevoegd. Een belangrijk pluspunt, vindt Bens. Net als het feit dat de verantwoordelijke gedeputeerde, voormalig ZLTO-directeur Elies Lemkes-Straver (CDA), een bekende is van ZLTO.

'Groot voordeel is dat zij de sector goed kent. Ze is op de hoogte van de achtergronden van boeren en tuinders, ze weet hoe zij werken en wat zij verdienen. Ze weet waarover ze het heeft. Ook kent de gedeputeerde ZLTO als organisatie goed. Dat is belangrijk als we samen aan tafel zitten.'

Twee gedeputeerden gaan zich bezighouden met de Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof (BOS). Naast Elies Lemkes-Straver gaat haar CDA-partijgenoot Erik Ronnes (Ruimte en Wonen) als coördinerend portefeuillehouder ermee aan de slag. Volgens Bens is het landelijk ook zo geregeld. 'We hebben dan wel twee gedeputeerden die zich bezighouden met stikstof, maar zij hebben wel hetzelfde gedachtegoed.'

Kansen

Op voorhand adviseert ZLTO het nieuwe bestuur om meer aandacht te geven aan de plantaardige teelten en multifunctionele landbouw die een steeds belangrijkere economische, maatschappelijke en ecologische rol in Brabant innemen. 'Hierover vind ik niets terug in het bestuursakkoord', zegt Bens.

'Terwijl deze agrarische sectoren steeds belangrijker worden in Brabant. Dertig procent van de agrariërs heeft inmiddels een neventak. En in de glastuinbouw bijvoorbeeld gaat het om jarenlange investeringen. De private sector gaat dat niet oppakken. Hierin kan het provinciebestuur het initiatief nemen.'

Ook over mestverwaarding ziet de ZLTO-voorzitter niets terug in het bestuursakkoord. 'Het is klip en klaar dat mestverwaarding even belangrijk is als tien jaar geleden. We moeten ervoor gaan zorgen dat we een product kunnen maken van mest dat toegevoegde waarde biedt voor onze eigen economie. En dat je die tot in de uithoeken van Nederland kunt brengen. De provincie kan ervoor zorgen dat de mestfabrieken er ook echt komen.'

We zien geen dichtgetimmerd bestuursakkoord, concludeert Bens. 'En dat is mooi. Je kunt zeggen dat niet alles erin staat, maar dat biedt voor ons ook kansen.'