'Cowboygedrag' Brabant valt slecht bij politiek en boer

Toen bekend werd dat de provincie Noord-Brabant de stikstofruimte van vier veehouderijen in andere provincies had gekocht, brak er een storm van kritiek los. Brabant wil met deze overeenkomst, met ook nog twee Brabantse veehouders, een voorschot nemen op toekomstig beleid waarmee via extern salderen stikstofruimte kan worden verhandeld met andere sectoren.

De aankoop van de stikstofruimte van de zes veehouderijen is bedoeld ter compensatie van de ontwikkeling van Logistiek Park Moerdijk.

Demissionair bestuur

Saillant detail is dat het provinciebestuur van Noord-Brabant demissionair is. Het college van Brabant viel uiteen toen CDA Brabant de Brabantse Aanpak Stikstof en het bijhorende veehouderijbeleid niet wilde steunen. Sindsdien wordt gewerkt aan de vorming van een nieuw college, waar GroenLinks waarschijnlijk geen deel van zal uitmaken. Het huidige college let intussen op de winkel.

Gedeputeerde Rik Grashoff (GroenLinks) wordt verantwoordelijk gehouden voor de deal met de veehouderijen. Op social media wordt schamper gereageerd op de handelswijze van de partij waarbij landbouw wordt ingeruild voor zware industrie. Ook in politiek Den Haag is afwijzend gereageerd op de werkwijze van Brabant. Schouten was verontwaardigd toen zij er kennis van nam. 'Ik vind het oncollegiaal en verwerp dit idee.'

Op basis van welke regelgeving?

Ook diverse Kamerleden reageerden verbolgen. Carla Dik-Faber (ChristenUnie) en Jaco Geurts (CDA) noemen het 'cowboygedrag'. Ze vragen aan Schouten op basis van welke regelgeving de provincie dit kon doen, aangezien zij de mogelijkheid van extern salderen nog niet heeft opengezet.

Geurts en Dik-Faber willen ook weten of die andere provincies de betreffende stikstofruimte zelf niet nodig hebben voor bijvoorbeeld woningbouw of het veiligstellen van werkgelegenheid. Verder zijn er zorgen over een goede invulling van de vrijkomende agrarische bebouwing.

Speculeren met veehouderijen voorkomen

Deze week kwam ook Roelof Bisschop (SGP) met Kamervragen. Hij wil weten hoe de minister gaat voorkomen dat kapitaalkrachtige bedrijven uit andere sectoren gaan speculeren met veehouderijen. Ook vraagt hij Schouten hoe ze de ongecontroleerde opkoop van veehouderijbedrijven door medeoverheden wil tegengaan.

Met deze vragen verwoordt de SGP'er de angst die bij veel veehouders leeft: grote bedrijven met diepe zakken kopen veehouders op om zelf te groeien, waarbij de veehouderij langzaam wordt gemarginaliseerd.

Ongecontroleerde opkoop voorkomen

Het verrekenen van de stikstofemissie uit de landbouw met andere sectoren is overigens wettelijk nog niet mogelijk. Schouten werkt nog aan wetgeving om het extern salderen in goede banen te leiden. 'We bouwen waarborgen in om ongecontroleerde opkoop te voorkomen. Daar waren we al mee bezig. Wat provincie Noord-Brabant heeft gedaan, bevordert niet dat dit sneller mogelijk wordt', liet de bewindsvrouw weten aan Nieuwe Oogst TV.

Bij een gebiedsgerichte aanpak wordt rekening gehouden met de de oorzaken en effecten van stikstofdepositie. Er moet dan per gebied de juiste afweging worden gemaakt over de balans van land- en tuinbouw, natuur, woningbouw en infrastructuur en de maatregelen die worden genomen.

Noord-Hollands CDA-Statenlid Willemien Koning-Hoeve heeft vragen gesteld aan Gedeputeerde Staten in haar provincie over de Brabantse actie. 'Het is niet te geloven dat dit door kan gaan. De stikstofruimte die er is, hebben we zelf nodig in Noord-Holland. Voor woningbouw, maar ook voor boeren', laat het Statenlid weten.

Gebiedsgerichte aanpak

Koning-Hoeve wijst erop dat in provincies wordt gewerkt aan een gebiedsgerichte aanpak. 'De beleidsregels die we nodig hebben, zijn er nog niet. Het is heel voorbarig wat Brabant heeft gedaan.'

Ook in het provinciebestuur van Noord-Brabant leidde de actie tot ongenoegen in de Provinciale Staten. Statenlid Hermen Vreugdenhil (ChristenUnie-SGP) vindt dat het provinciebestuur het vertrouwen heeft beschaamd. 'De schade die het demissionaire college heeft aangericht is enorm. De verhoudingen met provincies, het Rijk en nu ook met de partners in de gebiedsgerichte aanpak zijn bekoeld.'

Noord-Brabant zegt in een reactie 'te betreuren dat de handelswijze vragen heeft opgeroepen'. De provincie zegt toe dat de stikstofruimte niet aan Logistiek Park Moerdijk ten goede zal komen, maar aan publieke doelen in de provincies waar die ruimte is opgekocht. Overigens kon Schouten nog geen duidelijkheid verschaffen over of Brabant de gekocht stikstofruimte überhaupt kan inzetten. Aan de spelregels voor het extern salderen wordt namelijk nog gewerkt.