Nederlandse tuinbouw heeft prominente plaats in New York

'Zijn dat cannabisplanten?' vragen veel voorbijgangers als ze de container met cherrytomatenplanten zien die samen met een groene trekker voor het Guggenheim Museum in New York staat. Soms zien ze de hommels tussen de met roze ledlicht verlichte planten aan voor vliegende mieren.

Volgens de Nederlandse architect en stedenbouwkundige Rem Koolhaas schort het bij veel consumenten aan kennis over ontwikkelingen op het platteland. Dat was voor hem de aanleiding voor zijn expositie 'Countryside, The Future' van 20 februari tot 14 augustus.

Radicale veranderingen

In deze tentoonstelling wijst Koolhaas op actuele milieu-, politieke en sociaaleconomische kwesties die wat hem betreft vragen om radicale veranderingen in het buitengebied, dat 98 procent van het aardoppervlak beslaat.

In 2013 liet de architect in een interview in dagblad Trouw al weten dat hij zijn aandacht wilde verleggen van de stedelijke omgeving naar het platteland. Dat heeft in zijn ogen te weinig aandacht gekregen nu meer dan de helft van de wereldbevolking in steden woont.

Blinde vlek

Met zijn denktank AMO, onderdeel van het Office for Metropolitan Architecture, ging Koolhaas op onderzoek uit. Hij merkte dat er veel boeken verschijnen over steden, maar weinig over het platteland. In zijn ogen staan steden vooral voor vrije tijd, consumptie en amusement, terwijl het platteland associaties oproept met productie, economie en efficiëntie, maar voor veel consumenten een blinde vlek is.

Koolhaas besloot om onder andere zijn licht op te steken in het Westland dat vanuit zijn kantoor in Rotterdam op een steenworp afstand ligt. In 2017 kwam hij terecht bij Rob Baan van Koppert Cress in Monster en via hem met Wageningen University & Research.

Ondernemer in Costa Rica

Daarop volgden tientallen bezoeken aan het Westland, waarbij de architect Ed Smit ontmoette, een ondernemer die sinds 2003 in Costa Rica woont. Hij komt uit een tuinbouwfamilie in Maasdijk en heeft bij Koppert Biological Systems gewerkt.

'In de jaren zeventig en tachtig kampte de tuinbouw met een negatief imago, onder andere door het grootschalige gebruik van chemische middelen en fossiele brandstoffen. Na die tijd is er veel ten goede veranderd en dat zouden we de hele wereld moeten laten weten.'

Stichting Nethwork

Het klikte tussen Koolhaas en Smit en dat leidde ertoe dat deze laatste de kans kreeg om de Nederlandse bijdrage aan de beoogde tentoonstelling in New York te stroomlijnen. Daartoe richtte Smit samen met zijn vrouw Renée Snijders en Peter van der Sar de door Nederlandse tuinbouwbedrijven gefinancierde Stichting Nethwork op.

Het bestuur bestaat uit Joep Hendricks van het World Horti Center, Peter Maes van Koppert Biological Systems, Stijn Baan van Koppert Cress en architectuurhistoricus Stephan Petermann van bureau MANN. 'Wat we beogen, is vooral het creëren van impact door de Nederlandse tuinbouw', zegt Smit.

Bewustzijn creëren

Infinite Acres, sinds vorig jaar een joint venture van het Nederlandse tuinbouwtechnologiebedrijf Priva en het Amerikaanse 80 Acres, heeft de container ter beschikking gesteld voor de expositie, met als doel om meer bewustzijn bij stadsmensen te creëren van de productie van voedsel.

Het plantmateriaal voor de cherrytomaten van het ras Cheramy van Rijk Zwaan kwam van een opkweekbedrijf in het Canadese Ontario van Roelands Plant. Het vervoer naar New York nam, mede door winterse omstandigheden, twaalf uur in beslag. 'De planten zagen er na uitkomst niet echt florissant meer uit', zegt Ed Kester van Infinite Acres. 'Maar gelukkig hebben we ze op kunnen peppen.'

Valentijnsdag

De planten zijn op 14 februari, Valentijnsdag, in de container geplant, die twee weken daarvoor vanuit Cincinnati in Ohio op zijn bestemming was aangekomen. Dat was 's nachts in twee delen gebeurd, omdat het anders niet was gelukt om het gevaarte van 15 meter lang, 5 meter breed en 5 meter hoog door New York te verplaatsen.

De bedoeling is om binnenkort de eerste cherrytomaten te kunnen oogsten. De teelt is in handen van David Litvin van 80 Acres Farms. Tijdens vragenuurtjes geeft hij bezoekers, waaronder veel schoolklassen, antwoord op al hun vragen.

Coronavirus spelbreker

'Tot voor kort verwachtten we tot augustus meer dan 500.000 bezoekers, maar het coronavirus is daarbij nu helaas een spelbreker', zegt Kester. Het Guggenheim Museum is in verband met het virus tijdelijk gesloten, maar de tomatenteelt gaat wel door.

Volgens Smit laat de Nederlandse tuinbouwsector op de expositie op praktijkschaal zien wat het platteland kan doen om problemen op het gebied van water, energie, voedselvoorziening en -veiligheid en duurzaamheid op te lossen. Hij ziet de deelname als een eerste stap om de Nederlandse tuinbouw als voedselproducent bij consumenten over de hele wereld op de kaart te zetten.

Op zoek naar tuinders

'En', voegt hij daaraan toe, 'Rem Koolhaas is op zoek naar Nederlandse tuinders die hem voor hun nieuwbouw als architect willen inschakelen. Zij kunnen zich melden bij Stichting Nethwork.'