H.M. Tesselaar wint Glazen Tulp: 'Prijs kon ons niet ontgaan'

De Glazen Tulp is een jaarlijkse prijs voor de beste marktintroducties in verschillende categorieën. De vakjury kiest de juryprijs en iedereen kan meestemmen voor de publieksprijs. Het winnen van deze prijs staat vaak garant voor veel extra publiciteit. Dit jaar spreekt het juryrapport van een unanieme winnaar: 'Deze alstroemeria is echt een verrassende bloem, heel fraai en goed gekleurd. Wij hopen dat de alstroemeria hierdoor voor een breder publiek interessant wordt.'

Directeur Niels Tesselaar en verkoopmanager Willem Dekker zijn verheugd met de Glazen Tulp, maar geven ook aan dat de prijs hen eigenlijk niet meer kon ontgaan. Daarmee refereren ze aan de volledige introductie van de alstroemeria, die verliep namelijk als een jongensdroom. Dekker: 'We zijn begonnen met een exclusieve introductie via bloemenexporteur OZ Export. En wat je natuurlijk hoopt, maar niet echt verwacht, gebeurde.'

Al na de eerste zending werd het bedrijf overspoeld met vragen of ze de speciale alstroemeria al konden leveren. 'Tegen de tijd dat de eerste stelen voor de klok kwamen, was Fashionista Sofiena een hype. Dat was echt top, kopers belden volop. De prijs ging naar een absurde 2,30 euro per steel. Onze aanvoer is nog altijd beperkt. We hebben slechts 1.000 meter staan en proberen die takken zo goed mogelijk te verdelen over de kopers en de klok', licht Dekker het droomscenario toe.

Verkoper Christiaan Le Van van OZ Export vertelt dat de eerste takken naar klanten werden gestuurd die veel alstroemeria's afnemen. De reacties waren zonder uitzondering positief. 'Van Italië tot Duitsland hebben ze deze bloem als heel bijzonder ervaren. Opvallend en echt iets aparts. We kijken nu uit naar nieuwere varianten of meerdere kleuren, daar is zeker een markt voor.'

De introductie is volgens Le Van onder andere zo'n groot succes omdat het product nu iedere dag op de klok te krijgen is en daardoor beschikbaar komt voor een groot publiek. 'De stevigheid en houdbaarheid van deze alstroemeria zijn gewoon goed. Gaandeweg bleek alleen dat de bloemen met minder stelen per bak aangeleverd moeten worden om beschadigingen te voorkomen.'

Her M. Tesselaar is de oprichter van Tesselaar Alstroemeria. In de eerste jaren na de start in 1977 teelde hij cyclamen, lelies, anjers en freesia's. Na de komst van de bodemkoeling werd het mogelijk om het relatief nieuwe product alstroemeria jaarrond onder glas te produceren. In de jaren tachtig begon medewerker René Leek met het hobbymatig veredelen van alstroemeria. Al snel kwamen hier potentieel goede rassen uit voort.

Het enthousiasme over de snijbloem werd versterkt toen veredelaar Mark Kuiper in de jaren negentig bij Tesselaar kwam werken. Eind jaren negentig was er al een heel assortiment, toen begon ook de samenwerking met plantenkweker Hilverda. Dit is de voorloper van HilverdaFlorist. Inmiddels heeft dit geresulteerd in een portfolio aan rassen die wereldwijd worden geteeld.

Ruimte voor specialisatie

Drie kinderen van Her Tesselaar – Niels (48), Linda (45) en Melvin (41) – zitten nu in de directie van het bedrijf. Leek is het vierde lid van de directie. De hechte samenwerking biedt ruimte voor specialisatie. Zo is Leek verantwoordelijk voor de teelt, Niels Tesselaar voor de verkoop, Linda Tesselaar voor personeel en organisatie en Melvin Tesselaar voor de veredeling. Bij het bedrijf werken verder zeventig medewerkers. De productie en de veredeling zijn gescheiden locaties.

Tien jaar geleden is H.M. Tesselaar een locatie gestart in Kenia. Niels Tesselaar: 'De omstandigheden zijn daar gunstig voor de teelt van goede alstroemeria's. Wij telen daar nu 27 soorten op een hoogvlakte in de buurt van Eldoret, in het westen van Kenia. Het voordeel is dat het piekseizoen in onze winter valt, waardoor het een prima aanvulling is op de Nederlandse alstroemeria's.'

H.M. Tesselaar is een van de twee veredelaars van Hortipartners, een joint venture met Hilverda Florist voor de wereldwijde verkoop van rassen. Eerder waren al wel andere eenbloemige alstroemeria's op de markt beschikbaar, maar die hadden weinig sierwaarde of kenden teeltproblemen. Het nieuwe prijswinnende ras zou in productie en teelt vergelijkbaar zijn met andere alstroemeria's.

Ontwikkeling op de vaas

Fashionista is de soortnaam, Sofiena is de naam van de cultivar. Het aantrekkelijke van Fashionista Sofiena is volgens de jury – naast de lange houdbaarheid – de ontwikkeling op de vaas. De alstroemeria ontwikkelt zich van groenige, aparte bloem naar grote knalroze gevulde bloem die lijkt op een dahlia.

De alstroemeria is met slechts 36 hectare een klein product in Nederland. Op het hoogtepunt in 2010 stond er 120 hectare van de bloemensoort, maar inmiddels zijn er slechts negen aanvoerders over. Andere (beperkte) teeltgebieden zijn Afrika en Zuid-Amerika. De Fashionista Sofiena staat bij Tesselaar in Kenia nog als proef, om te zien of daar dezelfde kwaliteit en groei worden behaald.

Nieuwe technieken pakken vaak gunstig uit voor de alstroemeria. Omdat het in principe een koelere teelt betreft, die genoeg heeft aan 15 tot 17 graden Celsius, is de overstap naar energiezuinige ledbelichting heel effectief. De warmteproductie van Son-T-lampen maakte een hoger lichtniveau moeilijk, maar dat is met energiezuinige ledlampen opgelost.

Voor wat betreft veredeling richt H.M. Tesselaar zich primair op het tomatenbronsvlekkenvirus (TSWV), dat wordt overgebracht door Californische trips. Deze trips past zich aan aan de geïntegreerde gewasbescherming. Daardoor wordt de bestrijding moeilijker.

'We zijn bezig met resistente of minder gevoelige rassen. Die mogelijkheid is er, het oertype van de alstroemeria is ongevoelig voor het virus. Maar het inkruisen van de resistentie kost veel tijd. Op ons bedrijf hebben het zo ingericht dat we gevoelige en minder gevoelige rassen in de productiekassen in rijen naast elkaar zetten. Door deze brandgangen voorkomen we dat de ziekte zich door de hele kas verspreidt', licht Niels Tesselaar toe.

Ongestoorde groei

De omschakeling van chemische gewasbescherming naar biologische heeft volgens de 48-jarige teler vooral veel voordelen, waaronder een ongestoorde groei van het gewas. Maar er zijn ook nadelen, stelt hij: 'Geïntegreerde bestrijding kost meer geld en meer arbeid. Het blijft een gevecht. Van sommige plagen als duponchelia (motjes) hadden we voorheen minder last, omdat die werden meegepakt met de gangbare bespuitingen.'

Toch is het niet zo dat de ondernemer terug wil naar die tijd. 'Sterker nog, wij gebruiken nu ook biologische meststoffen. Onze indruk is dat het bodemleven daarvan profiteert. De ballaststoffen van kunstmest kunnen zelfs sommige plagen in de hand werken. Uit onze proeven met natuurlijke meststoffen blijkt dat we daarmee de bodem en gewassen versterken in groei en weerbaarheid tegen ziektes.'

Het Noord-Hollandse bedrijf voldoet aan alle kwalificaties voor de FSI-standaard van de veiling. Wel is onlangs afscheid genomen van het keurmerk 'On the way to Planet Proof'. Dat keurmerk is volgens Niels Tesselaar vooral geschikt voor de voedingstuinbouw. 'Bovendien wordt hierin alleen rekening gehouden met de totale energiebehoefte, die bij ons licht is gestegen. Wij hebben de energiebehoefte per steel verlaagd door de productie te verhogen, maar dat telt niet mee.'

De agrariër ziet wel dat er steeds meer werk te doen is. Niet alleen vanwege alle certificeringen, maar ook door extra administratie en audits. 'Tegenwoordig komen ze per onderdeel apart controleren en dan zit je zo weer een dag met een controleur. Het motiveert niet dat de handel er niet om vraagt en dat inspanningen niet financieel worden beloond.'

Verdere automatisering of robotisering is voorlopig echter geen optie voor de teelt van alstroemeria, stelt Niels Tesselaar. 'De oogst en de verwerking vragen nog veel handarbeid. Dat levert op ons bedrijf voorlopig overigens geen problemen op, het personeelsbestand is op peil. De sfeer van een echt familiebedrijf is bij ons de bindende factor.'