Landbouw hoog op agenda van klimaattop

Nieuws Algemeen René Bouwmeester 07 dec 2019 om 09:50uur

Landbouw staat nadrukkelijk op de agenda van de klimaattop in Madrid. In de zijkamers van deze ontmoeting tussen regeringsleiders overleggen ook boerenorganisaties.

De aandacht voor de landbouw is niet zonder reden, zegt Kees van Zelderen, portefeuillehouder Klimaat en Energie bij LTO Nederland vanuit Madrid. 'Daarin heeft de sector een rol gehad, maar de land- en tuinbouw levert ook een deel van de oplossing. Alle boeren zijn zich bewust van klimaatverandering. De gevolgen zijn wereldwijd voelbaar.'

Van Zelderen is op uitnodiging van de World Farmers Organisation (WFO) enkele dagen bij de klimaattop. De WFO vraagt tijdens de klimaattop met de campagne 'Climakers' aandacht voor de oplossingen die boeren en tuinders hebben om klimaatverandering tegen te gaan.

Verhandelbaarheid rechten

Van de grote onderwerpen die op de agenda staan, is volgens Van Zelderen met name de verhandelbaarheid van CO2-rechten van belang. 'CO2-handel is tot nu toe vaak een vrijbrief om broeikasgas te blijven uitstoten. Als je alleen blijft compenseren, verandert er niets in de wereld.'

'Anders blijft er voor de boer niets anders over dan demonstreren'

Er wordt tijdens de top veel gediscussieerd over de handel in broeikasgassen. 'Het gaat om de uitwisselbaarheid van CO2. Wie mag op de CO2-markt? Onder welke voorwaarden mag CO2 over de grens worden verhandeld? Het marktmechanisme dat daarvoor wordt gemaakt, is heel bepalend voor hoe dit beleid eruit gaat zien. Er moeten nieuwe afspraken worden gemaakt.'

Discussie rekenwijze

Ook de wijze waarop met CO2-emissie wordt gerekend is punt van discussie, merkt Van Zelderen. 'Het lijkt fraudegevoelig. Hoe voorkom je dat rechten twee keer worden verkocht? Dat zijn allemaal zaken waarover wordt nagedacht.'

Van Zelderen benadrukt het belang van de uitkomst van deze gesprekken als de agrarische sector een rol gaat spelen op de CO2-markt. 'Je denkt nu nog dat het 'hoog over' is, maar de afspraken hebben impact. Bijvoorbeeld op betalingsrechten voor een boer omdat hij voor een aantal jaren CO2 vastlegt.'

In de ogen kijken

De land- en tuinbouw is nadrukkelijk vertegenwoordigd op de top. Nuttig, vindt Van Zelderen. 'Iedereen die met het klimaat bezig is, komt hier bij elkaar. Het is zaak dat je meedoet in de beleidsbeslissingen. Als je deel bent van de oplossing, is het ook belangrijk dat je de beleidsmakers in de ogen kunt kijken. Anders wordt het gesprek over jou gevoerd, maar niet met jou. Als we niet meepraten, blijft er voor de boer niets anders over dan demonstreren als het niet goed gaat', zegt Van Zelderen. 'Alles komt uiteindelijk op het boerenerf terecht.'

In veel Europese landen gingen boeren in de afgelopen weken de straat op. In Nederland, Duitsland een Ierland zijn boeren het zat om de schuld te krijgen van de klimaatverandering en andere milieuproblemen. In Italië vroegen protesterende boeren eerder dit jaar juist om compensatie van klimaatschade.

Weersextremen Italië

Italië wordt al jaren achter elkaar zwaar getroffen door weersextremen. In delen van het land steeg afgelopen zomer de temperatuur tot 50 graden Celsius. Overstromingen in het noorden, droogte in het zuiden en forse hagelbuien in het hele land komen veel vaker voor dan vroeger. Het zijn omstandigheden waaraan boeren en tuinders in dit land zich zo snel mogelijk moeten aanpassen, zegt de Italiaanse boerenorganisatie Coldiretti.

Coldiretti benadrukte bij de start van de klimaattop maandag hoe groot de impact is van de klimaatsverandering. In de afgelopen tien jaar heeft dit al voor 14 miljard euro schade opgeleverd aan de landbouwproductie en infrastructuur op het Italiaanse platteland. Schrijnend voorbeeld is de teloorgang van de eeuwenoude olijfgaarden in Zuid-Italië. De droogte maakt de stokoude bomen kwetsbaar voor ziekten en schimmels, die al duizenden hectares hebben verwoest. Afgelopen jaar was de olijfoogst 57 procent kleiner dan het jaar ervoor. De slechtste oogst in 25 jaar. Niet alleen een drama voor de boerengezinnen, maar ook het eeuwenoude landschap verdwijnt.

Mango en avocado

Coldirelli adviseert boeren om over te schakelen op gewassen die beter bestand zijn tegen de hedendaagse tropische temperaturen in het land. Er zijn al boeren die de overstap maken. Zoals op Sicilië, waar de teelt van mango's en avocado's op gang komt en waar zelfs dromedarissen worden gemolken.

Het Europees Parlement heeft naar de alarmbellen in de getroffen gebieden geluisterd. In aanloop naar de klimaattop eiste het EP ambitieuzere maatregelen voor bestrijding van de klimaatverandering. Het riep zelfs de noodtoestand over het klimaat in Europa uit. De oproep is een politiek drukmiddel op de EU-lidstaten, die verdeeld zijn over de aanpak. Het is ook een steun in de rug van de nieuwe Europese Commissie die op 1 december aantreedt. Naar verwachting op 11 december presenteert vicevoorzitter Frans Timmermans de eerste voorstellen voor het Europese klimaatbeleid de komende vijf jaar.

• Lees ook: Europees Parlement eist ambitieuzer klimaatplan

Europese Unie staat gebruik afvalwater bij irrigatie toe

Nieuwe Europese wetgeving maakt het straks mogelijk dat boeren en tuinders gezuiverd afvalwater kunnen gebruiken voor de irrigatie van land- en tuinbouwgewassen. Het Europees Parlement, de Europese Commissie en de EU-lidstaten hebben hierover deze week een akkoord bereikt. Nu staan al zeven EU-lidstaten toe dat gezuiverd stedelijk afvalwater voor de irrigatie van gewassen wordt gebruikt. Door de vaker voorkomende droogtes hebben meer landen hier behoefte aan. Voorheen hanteerde iedere lidstaat eigen kwaliteitsnormen. Bij andere lidstaten leidde dit tot twijfels over de kwaliteit van land- en tuinbouwproducten uit landen waar boeren gezuiverd afvalwater gebruiken.