Bedenktijd kopen bij aanmelding voor sanering varkens

Minister Carola Schouten (LNV) bood 10 oktober de langverwachte Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv) aan de Tweede Kamer aan. De regeling is gelijk gebleven aan het concept van dit voorjaar en is gericht op reductie van geuroverlast in belaste gebieden in Limburg, Noord-Brabant, Gelderland, Overijssel en een deel van Utrecht.

Berichten als zou de regeling ook bedoeld zijn voor brongerichte verduurzaming, noemt voorzitter Linda Janssen van de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) ‘framing’. De regeling is en blijft voor het tegengaan van geuroverlast. De minister kondigde wel een regeling voor brongerichte maatregelen aan, maar die is nog niet uitgewerkt (zie kader).

Het stikstofbeleid dat Schouten 4 oktober lanceerde, plaatst varkenshouders die mee willen doen aan de Srv voor een dilemma. Steven van Westreenen van het gelijknamige adviesbureau noemt het een gemiste kans dat het verminderen van de stikstofuitstoot niet is gekoppeld aan die van geurreductie.

Ingehaald door tijd

‘Na de aankondiging van de warme sanering zijn we snoeihard ingehaald door de tijd’, zegt Van Westreenen. Hij is beslist niet de enige die de waarde ziet van een integrale aanpak. Ook de Nederlandse gemeenten zaten op dat spoor.

Een regeling openbreken kost echter extra tijd en moet opnieuw aan Brussel worden voorgelegd.

‘Maar dan is er wel integraal beleid dat voor iedereen begrijpbaar is en zorgt voor minder dilemma’s dan de huidige situatie.’ Volgens Van Westreenen zijn stoppende varkenshouders ook bereid om tegen een vergoeding de stikstofrechten te verkopen aan de overheid.

Extern salderen

Zoals het nu lijkt, komt er rondom Natura 2000-gebieden een tweede opkoopregeling voor bedrijven die op maximaal 1 kilometer van zo’n gebied zitten. Nederland telt in totaal ruim 160 Natura 2000-gebieden. Daarvan liggen er 93 in wat voor de Srv geldt als belaste gebieden. Dat is bekend. Nog niet bekend is hoe Schouten inhoud gaat geven aan de aanvullende eisen bij extern salderen.

‘Wanneer je je bedrijf aanmeldt voor de Srv gaan de productierechten eraf, maar wat gaan de stikstofrechten doen?’, verwoordt Marco Hol van DLV Advies het dilemma. De waarde van stikstofrechten wordt uiteindelijk bepaald door de juridische invulling en de mate waarin de rechten bruikbaar zijn voor de koper.

Welke kant het op gaat, is koffiedik kijken. Voor partijen zal het zeker aanleiding zijn om te speculeren. DLV Advies doet daar niet aan mee. ‘We moeten het doen met wat er nu ligt’, zegt Hol. ‘Varkenshouders die willen stoppen, doen dat niet omdat ze het houden van dieren zat zijn. Het is vooral dat ze helemaal klaar zijn met alle regelgeving om het uitoefenen van een bedrijf heen.’

DLV Advies en Van Westreenen adviseren varkenshouders die voldoen aan de drempelwaarde voor de geurnorm die gehanteerd wordt in de regeling en overwegen om hun bedrijf aan te melden voor de Srv, dat ook te doen. Na het sluiten van de regeling op 15 januari heeft het ministerie naar schatting 4 maanden de tijd om de aanmelders te toetsen op de criteria en de berekening te maken van de vergoeding voor de stal en rechten.

Is dat rekenwerk uitgevoerd en ligt de beschikking bij de ondernemer op de mat, dan heeft die nog acht weken de tijd om te besluiten gebruik te maken van de Srv of toch maar niet. ‘Je koopt een half jaar bedenktijd’, zegt Hol. ‘Dan is er in ieder geval meer duidelijk dan nu’, vult Van Westreenen aan.

De prijs waarvoor de overheid de rechten opkoopt van de deelnemers aan de Srv wordt kort voor het opengaan van de regeling op 25 november bekend gemaakt. Die zal zoals aangekondigd, marktconform zijn. In Zuid-Nederland ligt de actuele prijs op 135 euro per recht. In Oost-Nederland ligt de prijs op 48 tot 50 euro per dierrecht.

Pas wanneer die bedragen in de beschikking bekend zijn, kan de balans definitief worden opgemaakt. Wie varkenshouder wil blijven maar voor opkoop nog geen nieuwe locatie heeft, kan bij de huidige regeling het boerblijven op zijn of haar buik schrijven. Die beperking verbaast Van Westreenen hogelijk. ‘Ik heb dat bij nog geen enkele opkoopregeling meegemaakt. De Srv is gekoppeld aan de leefomgeving. Niet aan het beroep.’

Leeftijd gebouwen

Punt van aandacht noemt Hol de leeftijd van de gebouwen. De bedragen daarvoor zijn al vastgesteld. Als ijkpunt voor de leeftijd geldt het moment waarop de eerste varkens zijn opgelegd. Ondernemers moesten dat de laatste jaren aangeven in de gecombineerde opgave.

‘Dat kan wel eens natte vingerwerk zijn geweest en nu tot onduidelijkheid leiden. Bewijs maar eens hoe het 30 jaar geleden precies was’, verklaart de DLV-adviseur