Goed kweekvlees is in zicht. Met of zonder veeboeren

Ira Van Eelen is medeoprichter van Kind Earth Tech (KET), dat zich met bijeenkomsten over de hele wereld wil inzetten voor diezelfde wereld. 'Onze missie is om mensen met heldere ideeën en technologie te inspireren. Door beiden te combineren willen we dit aan de wereld ten goede laten komen.'

De KET-inhoud gaat voor 80 procent over foodtech: gekweekt vlees, kaasloze kaas en bio-engineering. 20 procent gaat over onconventionele oplossingen: verticale landbouw, plastic gemaakt van bierafval en de circulaire economie.

Van Eelen is verre van een nieuwkomer in de op het oog idealistische wereld die schuilgaat achter de experts, investeerders en bedrijven die zich drie dagen lang onderdompelen in alles wat groen is. Of nog kan 'vergroenen'. Zoals de vleessector.

Patent

Vader Willem van Eelen, arts en wetenschapper, vroeg al in 1997 patent aan op het kweken van vlees uit stamcellen. Hij wordt beschouwd als een van de grondleggers van deze techniek. Dochter Ira beschouwt het als haar taak om dit baanbrekende werk voort te zetten.

Ook in Amsterdam was het deze week Van Eelens kweekvlees dat frontaal in de spotlights stond. Nieuwe Oogst was erbij en peilde welke kant het opgaat met de erfenis van Ira van Eelens vader. En wat dit wereldwijd kan gaan betekenen voor de boerenstand.

Wereldwijde opschaling

Wat de pioniers in deze techsector gezamenlijk scherp aanvoelen, is dat onvermijdelijke wereldwijde opschaling van kweekvlees op verschillende manieren kan gaan verlopen in onze samenleving. De meest waarschijnlijke – en voor veel betrokkenen ook gehoopte vorm – is dat de huidige veeboerderijen onderdeel worden van de productie.

De kennis en passie die veehouders aan de dag leggen om keer op keer een topproduct in het slagersschap te krijgen, kan dan deels ook gebruikt worden voor het kweken van vlees. Of om veehouder Leon Moonen te citeren: 'Hoe prachtig zou het zijn als mensen uiteindelijk via stamcelvlees in onze eigen proeverij de best gefokte dieren kunnen proeven, terwijl die prijswinnaars op dat moment nog buiten vrij rondlopen?'

Tweede productielijn

Hoewel dit beeld nog verre toekomst lijkt, is Moonen vast van plan om binnen drie tot vijf jaar in samenwerking met technische partners een bioreactor neer te zetten op het bedrijf. 'Daarmee kunnen we aan de slag om via kweekvleesexperimenten een tweede productielijn neer te zetten.'

Zoals Limousin-fokker Moonen het liefst een gecombineerd bedrijf voor ogen heeft, kijkt ook Van Eelen naar de boeren bij de transitie die zich binnen de veehouderij gaat afspelen.

'De boerenruimte blijft daarmee ook overeind, dat is belangrijk', stelt de expert, die eigenhandig een animatie met drie toekomstscenario's maakte in de expositie Voedsel van Morgen. Die is tot 10 oktober te zien in het Nemo Science Museum op het Oosterdokseiland in Amsterdam.

'Kweekvleesfabrieken'

Toch verwachten veel mensen op KET dat we uiteindelijk afstevenen op scenario twee: efficiënte, maar van elke romantiek en boerenpassie ontdane kweekvleesfabrieken. Waar aan de lopende band vlees voor de wereldbevolking zal worden geproduceerd.

Van Eelen: 'Dit heeft niet mijn voorkeur, maar is ook een reële optie'. En scenario drie? 'Dat is het toekomstbeeld waarbij het de techbedrijven is gelukt om een handzame keukenversie te maken van de benodigde kweekvleesapparatuur. Zodat we de logistiek ook helemaal CO2-neutraal kunnen maken.'

Wie denkt dat dit laatste schier onmogelijk is, moet nog maar eens terugdenken aan de introductie van de pc thuis. Of recenter, de 3D-printer. Aanvankelijk grote, logge apparaten die uiteindelijk een vaste plek verwierven in veel huishoudens. Sommige restaurants maken inmiddels al jaren goede sier met het printen van driedimensionaal voedsel.

Elektrisch rijden

Technisch directeur Daan Luining van kweekvleesproducent Meatable legt de link met elektrisch rijden. 'Dit was technisch al lange tijd mogelijk. Toch duurde het járen voordat de eerste auto's zich aandienden. Die overigens maar matig verkochten. Duur, niet hip, onpraktisch et cetera. Toen kwam Tesla. En de rest is geschiedenis.'

Technische innovatie kan vanuit het pioniersstadium dus zomaar in een enorme stroomversnelling belanden. Mits de kritische massa kan worden bereikt in productie, kostprijs en welwillende consumenten die de nieuwe trend omarmen en er marktconform voor willen betalen.

Voor deze drie cruciale factoren staan de seinen binnen enkele jaren stevig op groen, betoogt de kweekvleessector. Inmiddels geliefd als belegging voor fondsen en durfinvesteerders. 'Deze investeerders ontvangen nu 0 procent rente op de bank en zoeken rendement in nieuwe technologieën als deze', aldus een aanwezige grootbankmedewerker.

Zakelijke mogelijkheid

'Naast de overduidelijke waarde van nieuwe vleesproductiemethoden voor de samenleving, is de zakelijke mogelijkheid enorm', vult CEO Krijn de Nood van Meatable aan.

'De wereldwijde vleesmarkt heeft een waarde van 1 biljoen dollar en zal naar verwachting aanzienlijk groeien, vooral met de opkomst van landen met een gemiddeld inkomen in Azië.' Ter vergelijking: de gecombineerde actieve markten van Airbnb, Uber en Spotify zijn kleiner dan de internationale vleesmarkt.

• Lees meer in de Nieuwe Oogst van 31 augustus, waaronder een interview met veehouder Leon Moonen in Sint-Oedenrode en technisch directeur Daan Luining van Meatable