'Bedrijfsovername moet niet te moeilijk worden'

Als jonge vergaderboer is Christian Muilerman regelmatig op pad. Als we bij hem op de boerderij arriveren, komt Muilerman uit de stal. Hij is nog maar net thuis en heeft een snel rondje langs de koeien en de melkrobots gemaakt.

Jonge agrarisch ondernemer heeft ander belang dan oudere boer zonder opvolgin

Christian Muilerman, voorzitter van het OAJK

'Ik kom uit Zwolle. Vanochtend hadden we in het provinciehuis een kennismakingsgesprek met de nieuwe gedeputeerde Gert Harm ten Bolscher', vertelt Muilerman. 'Contacten leggen en onderhouden is een belangrijk onderdeel van het werk van een OAJK-voorzitter.'

In april van dit jaar ben je Nicole Hofman opgevolgd als OAJK-voorzitter. Wat denk je te kunnen betekenen voor de jonge boeren in Overijssel?

'Ik ben nog maar nauwelijks een jaar bestuurslid van het OAJK. Wat me opviel is dat er in Overijssel weinig bedrijfsopvolgers zijn. Steeds minder jongeren hebben zin en durf om het ouderlijk bedrijf over te nemen. Dat vind ik een ongewenste ontwikkeling die ik om zou willen buigen.

'Bij het OAJK vinden we het belangrijk dat er voldoende agrarische bedrijven blijven die over te nemen zijn. En dat er anderzijds voldoende jonge boeren zijn die de mogelijkheid en motivatie hebben om die bedrijven over te nemen.

'Als bedrijfsovername stokt, krijg je misschien te maken met ontwikkelingen die je als sector niet wilt. Wat gebeurt er bijvoorbeeld met de grond van bedrijven die niet overgenomen worden? Krijgen we dan te maken met extra natuurontwikkeling?

'Anderzijds kan het achterwege blijven van voldoende bedrijfsovernames ook betekenen dat we meer te maken krijgen met heel grote agrarische bedrijven. En die zijn moeilijker over te nemen. Zo kom je terecht in een vicieuze cirkel.'

Wat denk je daaraan te kunnen doen?

'Allereerst simpelweg door op te komen voor de belangen van jonge boeren. Want andere belangenbehartigers doen dat niet. Ik doel op organisaties als LTO en de NMV. Die hebben vooral oudere boeren als lid, en de helft van die oudere boeren heeft geen bedrijfsopvolger.

'Een ondernemer zonder opvolger heeft heel andere belangen dan een jonge boer die het ouderlijk bedrijf wil overnemen. Een toekomstige stopper heeft bijvoorbeeld belang bij hoge prijzen van productierechten en vindt het niet erg dat kopers van landbouwgrond voor natuur en stedenbouw de prijzen opdrijven.'

En hoe kan het OAJK werken aan het verkleinen van het overnamevraagstuk?

'Waar we mee bezig zijn, is om goed op een rij te krijgen welke factoren bij onze achterban een rol spelen. Dus zoeken naar antwoorden op vragen als: waarom wil iemand wel of niet het ouderlijk bedrijf overnemen? Speelt bedrijfsomvang een rol? Schrikt de hoge werkdruk potentiële opvolgers af, of is juist het feit dat je waarschijnlijk geen topinkomen gaat verdienen een hoofdreden om van bedrijfsovername af te zien?

'Ook de financiële verplichtingen aan eventuele broers en zussen zouden van betekenis kunnen zijn. En mogelijk ook de grote regeldruk en het matige imago van de agrarische sector. Regionale verschillen kunnen ook van invloed zijn. Denk aan omgevingsfactoren als natuurdoelen, maar ook aan regionale cultuurverschillen.'

Hoe krijg je hierover informatie van de OAJK-leden?

'We organiseren bijeenkomsten voor onze leden, en hopen dat ze dan op tafel leggen waar ze zoal tegenaan lopen. Makkelijk gaat dat niet altijd, want praten over bedrijfsovername betekent voor de meesten dat ze uit hun comfortzone moeten komen.'

Kun je als provinciale organisatie genoeg doen aan belangenbehartiging?

'Natuurlijk hebben we heel korte lijnen met het NAJK dat landelijke kwesties behartigt. Maar ook hier in de provincie is veel te doen. In mijn korte periode als voorzitter heb ik gemerkt hoe belangrijk het is om verbindingen te leggen. Onder meer met het provinciebestuur, waar ik vanochtend mee bezig was.

'Maar ook met andere partijen die invloed hebben op de randvoorwaarden waarmee boeren te maken hebben. Denk bijvoorbeeld aan de waterschappen. Als OAJK kunnen we een schakel zijn tussen jonge boeren, beleidsbepalers en marktpartijen.

'Overigens wil ik mij niet alleen richten op externe partijen. Het is minstens zo belangrijk om veel energie te steken in het onderhouden van contact met de achterban. Ik ervaar dat veel OAJK-leden onvoldoende in beeld hebben waarmee hun bestuurders bezig zijn.'

Wat vind je van de visie van landbouwminister Carola Schouten over kringlooplandbouw?

'We gaan voor onze leden avonden organiseren over verschillende aspecten van kringlooplandbouw. Overigens hoort kringlooplandbouw voor mij thuis in de categorie 'hippe woorden waar ik niet zo van hou'. Over vijf jaar is er weer een nieuw woord waar iedereen zich druk om maakt. Daar moet je doorheen prikken.

'Los daarvan hecht het OAJK veel waarde aan duurzaam produceren. Daar hoort ook bij dat je als boer de kost moet kunnen verdienen. Want zonder rendement is een bedrijf niet duurzaam.'

Hoe zie je de toekomst voor boeren in Overijssel?

'In grote lijnen ben ik best positief over te toekomst. Ik zie volop kansen en mogelijkheden. Natuurlijk komen er allerlei uitdagingen op ons boeren af. Gelukkig geldt voor de meeste jonge boeren dat ze behoorlijk flexibel en buigzaam zijn. Als je jong bent, heb je meer zin in alles.'