De Lepelaar teelt honderd verschillende gewassen

'Na een stage tijdens mijn opleiding aan de Warmonderhof in Dronten ben ik hier in 1997 in dienst getreden', zegt Joris Kollewijn, die nu een maatschap vormt met Jan Schrijver, zijn vrouw Inge en hun zoon Reinout. Schrijver heeft biologisch-dynamisch tuinbouwbedrijf De Lepelaar in 1971 opgericht in Warmenhuizen. In die tijd was biologisch-dynamische landbouw nog pionieren. De afzet gebeurde onder andere via winkels in Amsterdam die voortkwamen uit de Kabouterbeweging en aan alternatieve restaurantjes in jongerencentra als de Kosmos, de Melkweg en Paradiso.

Op de huiskavel van 13 hectare teelt De Lepelaar fijne groentegewassen, zoals stengeluien, boswortelen, peterselie en bosbieten. Daarnaast beschikt het bedrijf over 38 hectare aan de rand van Warmenhuizen, Oudkarspel en Eenigenburg. De teelten op deze percelen zijn kool, wortelen, bieten, pompoenen, aardappelen en rode en witte kool, en voor de vruchtwisseling 8 hectare grasklaver en graan.

Vergeten groenten

Een klein deel van de productie bestaat uit vergeten groenten, zoals winterpostelein en verschillende soorten warmoes (snijbiet). Ten slotte heeft De Lepelaar bij de schuur een bloementuin, een kas van een halve hectare die vooral is bedoeld voor verlenging van het teeltseizoen en een aantal koelcellen om producten te bewaren.

Kollewijn: 'Het mooie aan het geheel vind ik dat we wel honderd verschillende teelten hebben, waarvan sommige heel klein zijn, bijvoorbeeld maar tien bakken planten. Een nadeel is dat je van alle planten een teeltregistratie moet bijhouden. Voor zulke kleine teelten kan dat eigenlijk niet. In mijn optiek komt de registratie voort uit angst dat er dingen misgaan, terwijl dat risico niet zo groot is. Stoffen in de natuur kunnen soms ongezond zijn, maar door natuurlijke afweerstoffen bouw je weerstand op. Gelukkig is er wel een beweging gaande, bijvoorbeeld bij SKAL, om iets aan de regeldruk voor kleine teelten te doen.'

De Buitenplaats

De Lepelaar is gekoppeld aan De Buitenplaats, een biologisch-dynamische veehouderij in Eenigenburg. 'We hebben een gezamenlijk machinepark en zij leveren ons hun mest, terwijl wij hun stro leveren en voer voor hun dieren. In een biologisch-dynamisch bedrijf is het belangrijk dat er ook dierlijke inbreng is; dat maakt de kringloop compleet', legt Kollewijn uit. 'We werken ook samen met een biologisch vleeskippenbedrijf in Tuitjenhorn.'

De Lepelaar heeft zes vaste medewerkers en zo'n vijftien scholieren in dienst en in het seizoen nog een aantal uitzendkrachten. 'Twee tot drie keer per week komen onze vaste afnemers, met wie we een goed contact hebben, hun bestellingen hier ophalen. Daarnaast hebben we de huisverkoop in onze winkel. Dat is een serieuze tak van ons bedrijf, waarin drie mensen werkzaam zijn', vertelt de ondernemer.

Volledig assortiment

'We verkopen een volledig assortiment versproducten en droogwaren. In de zomer is 40 tot 50 procent van de producten afkomstig van ons eigen bedrijf, in de winter is dat minder. Het merendeel van de bezoekers komt hier uit de buurt. Ze kunnen bij ons verse producten kopen voor een gunstige prijs.'

Kool en wortelen zijn belangrijke producten voor De Lepelaar. 'Door de weersomstandigheden dit jaar hebben we veel last van ziektes en plagen zoals koolmot en phytophthora. Niks staat er knap bij', verzucht Kollewijn. 'In de biologisch-dynamische landbouw hebben we weinig mogelijkheden om in te grijpen. Het idee is dat je gezonde en stevige planten krijgt, als ze rustig kunnen groeien met weinig bemesting', legt hij uit.

Hausse aan koolmotjes

'Als het weer tegenzit, herstellen de planten zich negen van de tien keer vanzelf. Maar ik heb zo'n grote hoeveelheid koolmotjes nog niet eerder meegemaakt. We hebben nu de eerste hausse gehad: 60 tot 70 procent van het bladgroen is weg. Dat kan gedeeltelijk goed komen, als we geen tweede hausse krijgen. Het effect is dat de prijzen de lucht invliegen, producten minder van kwaliteit zijn en slecht beschikbaar zijn. Ik weet dat je niet naar één jaar moet kijken, maar het is dit jaar dramatisch.'

Ondanks de tegenslag is Kollewijn optimistisch over de toekomst. 'Het bedrijf is altijd gegroeid; vooral de laatste vijftien jaar is het hard gegaan. Jan heeft inmiddels de pensioengerechtigde leeftijd bereikt en langzamerhand nemen Reinout en ik De Lepelaar van hem over. Continuïteit staat daarbij voorop. Gelukkig hebben we de tijd mee, want ook grote bedrijven als Unilever beginnen zich te profileren met gezonde voeding die zonder chemische middelen is geproduceerd.'