Vruchtbare Kringlopen moet sectoren binden

Hoe kunnen melkveehouders, groentetelers, akkerbouwers, fruittelers en andere agrariërs samenwerken in de praktijk om kringlopen beter te sluiten? Die vraag staat centraal in alle deelprojecten van de Proeftuin Vruchtbare Kringlopen Zuid-Holland, waarvan de voorbereidingen in 2018 zijn begonnen.

De Vruchtbare Kringlopen zijn regionale projecten rondom efficiënte benutting van mineralen, het reduceren van mineralenverliezen, een beter bodembeheer, een goede energiebalans en het vergroten van de biodiversiteit in en om de agrarische sector.

Cross-overs

'Bij alle projecten draait het om de cross-overs tussen twee of meer agrarische sectoren. Alle deelnemers moeten er beter van worden, zowel financieel als in een hogere duurzaamheid van hun bedrijf', vertelt Eveline Westeneng van LTO Noord regio West.

'We gaan veel gebruikmaken van kennis en ervaringen die pioniers al hebben opgedaan en dus inbrengen. Daarom zijn de programma's niet dichtgetimmerd.'

Ambities

De ambities zijn groot. 'We willen in dit project de praktijkoplossingen ontwikkelen waarop een volgende landbouwminister zijn of haar nieuwe visie kan bouwen.'

Als projectadviseur van LTO Noord is Westeneng verantwoordelijk voor het projectplan van de Proeftuin Vruchtbare Kringlopen. De deelprojecten zijn verdeeld over de drie thema's Bodem, Biodiversiteit en Nutriënten. Dick Wismeijer van Projecten LTO Noord is overall projectleider.

Koplopersproject

Voor elke 'Praktijkkring' staat al een koplopersproject in de stijgers. 'Dat zijn projecten waarin snel concrete resultaten haalbaar zijn. Daarvoor zoeken we deelnemers', aldus Westeneng.

In de Projectkring Bodemleven draait het koplopersproject om het stimuleren van het bodemleven als instrument voor verduurzaming van bodembeheer. Het doel is daarbij een nieuwe manier van werken te vinden met als streven de jaarlijkse aanvoer van organisch materiaal een waarde te geven.

Restmaterialen

Ook onderzoekt dit project welke restmaterialen uit de ene sector benut kunnen worden voor het bodemleven van andere agrarische takken.

In het koplopersproject 'Effect van digestaat in de kringloop' wordt onderzocht wat het effect is van het toedienen van digestaat op gewaskwaliteit, bodemleven en gewasproductie. Het moet via een ketensamenwerking van drie jaar leiden tot een onderscheidend marktconcept voor gewasteelt zonder kunstmest.

Zaaimachine

Een ander koplopersproject heet 'Effect van luchtdruk zaaimachine op biodiversiteit tussen twee sectoren'. Hierin draait het om het ontwikkelen van een demomaiszaaimachine op luchtdruk die zonder grondbewerking mais en andere gewassen kan zaaien in de veenweiden.

Met die nieuwe machine kan mais direct worden gezaaid in grasland. Ploegen en diepe bodembewerkingen zijn niet meer nodig, zodat veenoxidatie en bodemdaling verminderen, terwijl de melkveehouder toch mais kan telen voor het eigen rantsoen.

Het kan een cross-over worden tussen de akkerbouw en melkveehouderij, waarbij de akkerbouwer de machine beheert.

Studenten

Naast de praktische projecten biedt Vruchtbare Kringlopen ruimte voor twee onderzoeken in samenwerking met studenten van agrarische hbo-opleidingen. De eerste betreft de nulmeting Energiebalans van Zuid-Hollands voedsel.

Westeneng: 'Dit is gericht op de haalbaarheid per gewas of teelt binnen de ambitie om zoveel mogelijk van Zuid-Hollandse bodem te eten.'

Het andere project is de ontwikkeling van een carbon footprint waarmee agrariërs hun bedrijf kunnen doormeten op duurzaamheid.

Hackathon

Verder zal LTO Noord samen met FarmHack komend voorjaar een hackathon organiseren met partijen van buiten de agrarische sector om vernieuwende, technische ideeën te verzamelen voor het sluiten van kringlopen.

Dit is het moment om met Vruchtbare Kringlopen in de praktijk te starten, vindt Westeneng. 'Recent heeft de minister duidelijk gemaakt dat de overheid vol inzet op circulaire landbouw. Provincie Zuid-Holland, waarmee we nauw samenwerken, staat er ook zo in.'

Uitdaging

In deze provincie is ook veel mogelijk, stelt de projectadviseur. 'Alle agrarische activiteiten zijn hier goed vertegenwoordigd. Voor deelnemende ondernemers wordt het de uitdaging om over de schutting van hun eigen bedrijf en sector heen te kijken.'