'We laten nog te veel mooie kansen onbenut'

Op woensdag 23 mei werden de resultaten van het project door Wageningen University & Research in een akkerbouwschuur van De Wit in Wieringerwaard gepresenteerd. Die smaken naar meer, vindt Verduin. 'De ervaringen van de acht samenwerkingsverbanden tussen melkveehouders en akkerbouwers en groentetelers en bloembollentelers laten duidelijk de voordelen zien van gedeeld gebruik van grond. Zowel economisch, als ecologisch.'

Hoewel de voordelen evident zijn, zitten er ook diverse haken en ogen aan gezamenlijk grondgebruik, zo leert de ervaring. Met name vanwege de geldende regelgeving, waarbij vaak nog geen rekening is gehouden met de mogelijkheid voor gedeeld grondgebruik, bijvoorbeeld qua Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) of de mestwetgeving. Veel van die plooien kunnen met een beetje goede wil worden gladgestreken, meent Verduin. 'Door het maken van goede afspraken onderling, maar bijvoorbeeld ook in nauwe samenspraak met overheden.'

Knelpunten in kaart brengen

Het in kaart brengen van knelpunten is een van de motivaties voor het project. Wie is er verantwoordelijk voor de bodemvruchtbaarheid, als er meerdere teelten op een perceel plaatsvinden? Hoe zit het met de wettelijke rechten en plichten op die hectares? 'De antwoorden kunnen een soort handleiding vormen voor de goede praktijk.'

Goede afspraken maken is dan belangrijk. Daarvoor is een vertrouwensband nodig, stelt Verduin. 'Het is handig om inzichtelijk te maken welke factoren daarin van belang zijn, zoals dus de bodemvruchtbaarheid. En het is mooi om de revenuen meetbaar te maken, zodat er eerlijke vergoedingen kunnen worden bepaald voor alle deelnemers. Dat alles draagt bij aan een verantwoord, modern gemengd bedrijf met verschillende eigenaren.'

• Lees ook: Bodem en bedrijf profiteren van vruchtbare kringloop

Hoge grondprijs

Verduin constateert dat de hoge grondprijs bedrijfsontwikkeling vaak in de weg staat. 'Zeker voor jonge ondernemers is het lastig om te groeien. Investeringen in grond drukken vaak zwaar op de totale exploitatie. Gedeeld grondgebruik kan dan een oplossing bieden. Praktijkvoorbeelden in dit project laten zien dat een saldoverhoging van 30.000 euro voor beide samenwerkende bedrijven tot de mogelijkheden behoort.'

Het enthousiasme onder de deelnemers is groot. Net als de interesse bij collega's. 'We zijn heel gemotiveerd om hier een goed vervolg aan te geven. We laten nu nog te veel mooie kansen onbenut, ook door koudwatervrees om eigen land een periode uit gebruik te geven.'

Verduin voorspelt dat actuele thema's in de land- en tuinbouw steeds meer vragen om krachtenbundeling door diverse sectoren. Hij denkt dan naast economische trends ook aan klimaatbeleid en fytosanitaire ontwikkelingen. 'Als iedereen stug blijft vasthouden aan het eigen areaal, zorgt dat voor een ongezonde rivaliteit op de grondmarkt. Dit project toont de meerwaarde van samenwerking aan.'

Vragen in zuivelwereld

De vragen in de zuivelwereld over de verhuur van land aan bloembollen- of pootgoedtelers, zijn daar volgens Verduin een actueel voorbeeld van. 'Ik denk dat positieve onderzoeksresultaten uit dit project kunnen aantonen dat zo'n strikte scheiding van activiteiten niet nodig is. En anders moeten we naar oplossingen zoeken. Daarnaast kan gezamenlijk grondgebruik zorgen voor een optimale benutting van nutriënten. Nog vaak op korte afstand ook, dus met minder kilometers over de openbare weg.'

De initiatiefnemers en financiers tonen zich enthousiast over de eerste uitkomsten van het project. 'Iedereen ziet de potentie, ieder vanuit de eigen nuance. De komende tijd zou ik daarom graag willen benutten om te kijken hoe we hieraan een vervolg kunnen geven.'

• Lees ook het interview met Wim van Dijk, begeleider van het project Vruchtbare Kringloop Noord-Holland: 'Samenwerkingen in kringlopen toont zeker potentie'

Vervolgprojecten

De stuurgroepvoorzitter zou vervolgprojecten graag per thema verder uitwerken, door nieuwe samenwerkingsverbanden te laten deelnemen en hun kennis en ervaring te delen. 'Het gaat natuurlijk altijd over rendement, maar ook over een gezonde bodem, biodiversiteit en inspelen op maatschappelijke wensen vanuit de markt'.

Verduin sluit niet uit dat ook andere partijen aanhaken, zoals de verwerkende industrie of retailers. 'Klimaatslim ondernemen is een trend die doorzet. De Vruchtbare Kringloop biedt handvatten om daarop in te spelen. Het hele agrocluster profiteert ervan als sectoren door elkaar heen werken', zegt hij.

'Eigenlijk net zoals die kruisbestuiving vroeger ook plaatsvond op kleine schaal op het gemengde bedrijf. Die voordelen moeten we benutten, met de kennis en kunde van de gespecialiseerde ondernemers van nu.'