Ierland toont Nederland weg naar CO2-neutraal produceren

Schulte begint over tien dagen in zijn nieuwe functie als hoogleraar Biologische landbouw in Wageningen. Hij presenteerde zich deze week, nog voordat hij officieel begint met zijn nieuwe baan aan Wageningen Universiteit, op de Bio-beurs in Zwolle. Na een lange carrière in Ierland was het soms even zoeken naar de juiste woorden in het Nederlands. Maar de overvolle zaal hing aan zijn lippen. Biologische boeren en tuinders zijn duidelijk benieuwd naar de opvolger van professor Pablo Tittonell.

In Ierland was Schulte zeven jaar lang hoogleraar Duurzame voedselproductie. Hij functioneerde er als een belangrijk adviseur van de ministers van Landbouw en van Milieu. Tot vorige zomer leidde hij het duurzaamheidsprogramma van Teagasc, de Agriculture and Food Development Authority in Ierland.

Met overheden, boeren en ander bedrijfsleven richtte de Nederlander zich op duurzaamheid als cruciale groeifactor in de landbouw. De agrarische sector in Ierland zette de afgelopen jaren de koers in naar een CO2-neutrale productie.

Verre toekomst

De nieuwe hoogleraar brengt een opmerkelijke conclusie mee naar Nederland: dat het voor een verdere verduurzaming van de voedselproductie goed is om eerst de blik op de verre toekomst te richten. 'Laat het huidige speelveld met al zijn beperkingen los en kijk bijvoorbeeld naar het jaar 2050. Wat voor systemen hebben we dan nodig om genoeg voedsel te produceren binnen de grenzen die onze planeet stelt?'

De wetenschap is prima in staat om landbouwsystemen te ontwerpen die aan alle eisen voldoen, meent Schulte. Het probleem is vervolgens om boeren en tuinders zo ver te krijgen dat ze ermee aan de slag gaan. Daarvoor is in Ierland een nationaal duurzaamheidsprogramma met de naam Origin Green in het leven geroepen.

CO2-reductie staat centraal in dat programma. Voor boeren is een praktische 'carbon navigator' opgesteld, die hen helpt om hierin stappen te zetten die passen bij de specifieke situatie van het bedrijf.

De Ierse overheid speelt daarbij een speciale rol. 'Het ministerie van Landbouw heeft een heel actieve rol gespeeld in het bij elkaar brengen van alle spelers. Vervolgens zijn doelstellingen geformuleerd voor 2020. Die bleken uiteindelijk in 2014 al behaald te zijn, waarna nieuwe doelstellingen voor 2025 zijn geformuleerd', vertelt Schulte.

Geen brandweerbeleid

Hij benadrukt dat de overheid met name koos voor ondersteuning en het scheppen van mogelijkheden voor boeren om resultaten te boeken. 'Geen brandweerbeleid. Zo heeft het ministerie discussiegroepen opgezet van elk twaalf boeren die eens per maand bij elkaar kwamen om de mogelijkheden van verduurzaming te bespreken. Voor hun deelname kregen de ondernemers betaald.'

Het succes van deze groepen blijkt onder meer uit het feit dat negen van de tien groepen op eigen initiatief doorgingen toen de overheid na vier jaar geen vergoeding meer gaf. Het is een van de factoren die ervoor zorgden dat Origin Green inmiddels heel breed gedragen wordt. 'Al 65.000 boeren doen eraan mee. Die zijn samen goed voor 90 procent van de agrarische export in Ierland.'

De nieuwe Wageningse hoogleraar meent dat die aanpak ook in Nederland goed zou kunnen werken. 'Ik zie geen reden waarom we zo'n slag hier niet zouden kunnen maken. En ik zie daarbij een heel belangrijke rol voor de biologische land- en tuinbouw. Die kan een gidsfunctie vervullen, want u bent de brug al over. De biologische sector laat zien dat je het radicaal anders kunt doen.'

Iedereen is welkom

Op 1 februari gaat Schulte aan de slag in Wageningen. Hij wil er zijn theoretische studieachtergrond combineren met zijn internationale praktijkervaring, en van daaruit bouwen aan een landbouw die aan de huidige én toekomstige duurzaamheidsnormen voldoet.

Schulte wil nauw contact houden met de praktijk van biologische land- en tuinbouw. 'Iedereen is welkom, ik praat met iedereen', liet hij op de Bio-beurs weten.