Circulair bedrijf Zijlstra volledig biologisch

'Kelstein staat voor Kelnersweg, ons adres, en Holstein', zegt Douwe Zijlstra. De familie Zijlstra was een bekende naam in de fokkerijwereld. Met de afzet van kalveren en embryo's wist ze een leuke neventak te creëren. De aardigheid raakte er wat af met de opkomst van genomics. 'Daar hadden we geen goed gevoel bij. De computer werd te veel leidend en de koe en de familie kwamen meer op de achtergrond te staan. Terwijl dat juist zo leuk is aan de fokkerij.'

In 2011 schakelden Douwe en Bertha Zijlstra over op een biologische bedrijfsvoering. Met de komst van een biovergister in 2005 gebruikten ze al geen kunstmest meer. 'Alleen nog voor de maisteelt en dat gold ook voor gewasbeschermingsmiddelen. Toen we daarna ook nog begonnen met weiden, was de overstap op biologisch niet groot meer.' Het bedrijf telt nu 120 melkkoeien op 74 hectare grasland.

Mooi verhouding

De omschakeling naar biologisch betekende dat de melkveehouders afscheid moesten nemen van de Holsteins. 'Onze koeien konden de overstap naar biologisch niet aan. We hadden een zwaardere koe nodig en kwamen al snel uit bij de MRIJ. Dit ras heeft een mooie verhouding melk, vet en eiwit en kan efficiënt met gras omgaan. Dat is een belangrijke voorwaarde voor een biologisch melkveebedrijf. En het beenwerk moet goed zijn met het oog op de weidegang.'

Vier jaar geleden begon Zijlstra voorzichtig met het inkruisen van MRIJ-stieren en de eerste resultaten lijken goed. De eerste nakomelingen zijn nu bijna tweedekalfskoeien en de kalverafdeling begint al behoorlijk rood te kleuren.

Voorzitter coöperatie

Het afscheid van de Holstein betekent niet dat de belangstelling voor de fokkerij is gedoofd. Zijlstra is voorzitter van de Coöperatie Biologische Rundveefokkerij die onlangs op de Bio-beurs in Zwolle is gepresenteerd. De coöperatie komt voort uit de Stichting Biologische Veeverbetering Bio-KI van initiator Wytze Nauta. 'Fokkerij is iets wat in je zit en het sprak me aan hoe Nauta daar in de biologische landbouw mee bezig is.'

In 2005 was het bedrijf het eerste van Friesland met een biovergister. Met de omschakeling naar biologisch werd deze vergister meegenomen en gecertificeerd. Dat betekent dat er extra regels zijn voor de covergisting. Er mogen geen gmo-producten meer in en ook geen geëxtraheerde producten, zoals vetten. Dat heeft gevolgen voor de opbrengst van de vergister, omdat juist in vetten veel calorische waarde zit.

Kleinere WKK

De vergister draait nu voor 80 procent op mest en voor de rest op graanresten en grasresten. 'Dat levert minder gas op en daarom hebben we de installatie terug laten schalen naar een kleinere WKK. De capaciteit is nu 100 kilowatt elektrisch per uur, tegenover 345 kilowatt in de oude situatie. Dat scheelt nogal, maar we hebben nu ook veel minder kosten. De graanresten zijn nu nog de enige aanvoerkosten.'

Groot voordeel van de vergister is de bemestingswaarde van het digestaat. 'Bemestingstechnisch hebben we voordeel van de vergister, vooral nu we biologisch zijn. Het digestaat wordt gescheiden in een dunne en dikke fractie die op verschillende momenten is in te zetten. Bovendien is het organischestofgehalte van het digestaat hoger dan die in koeienmest, omdat we structuurrijke producten gebruiken als covergister.'

Algenteelt

De ammoniak die vrijkomt bij het drogen van het digestaat, wordt weer gebruikt voor een derde tak op het bedrijf: de algenteelt. Deze tak werd in 2012 geïntroduceerd en draait voor een groot deel op de warmte en CO2 uit de vergister. In het begin werden er kunstmatige meststoffen gebruikt, maar deze zijn nu vervangen door het ammoniakgas uit het digestaat.

Sinds kort heeft het bedrijf ook voor deze tak het Skal-keurmerk gekregen en mag het zich volledig biologisch noemen. Het schept weer nieuwe kansen en afzetmogelijkheden.

Vraaggericht

De algenteelt is volledig vraaggericht en moet zichzelf bedruipen. Dat betekent dat is afgestapt van ingenieuze, maar dure en energieslurpende systemen en dat de teelt nu voornamelijk plaatsvindt in grote bassins in de buitenlucht. Momenteel ligt de teelt stil, omdat het te koud is. De algen worden in gedroogde vorm gebruikt als voer voor onder meer paarden. Zijlstra voert ze ook als mineralen aan zijn eigen koeien.

Daarnaast ziet de ondernemer mogelijkheden in de plantenvoeding, in combinatie met de digestaatkorrels. 'De komende zomer doen we onderzoek naar het effect van algen, digestaatkorrels en water op de teelt van komkommers en tomaten.'