'Biosector kan profiteren van sensoren uit auto'

Sensoren, hyper- en/of multispectraalcamera's aan bijvoorbeeld drones, werktuigen of robots kunnen kenmerken van planten in een bepaalde omgeving verzamelen. Door die big data te combineren met de verschillen in genetica en rassen, is het mogelijk om machines te maken die beter werken.

Als voorbeeld noemt Polder de Steketee-schoffelmachine die met belichting en camera's ziet waar onkruid staat om dit vervolgens weg te schoffelen. 'De machine werkt met gps, maar het detecteren is nieuw. Zonder de schoffelelementen verzamelt de machine data van het gewas. Een veredelaar kan die data analyseren om te kijken hoe zijn planten groeien.'

Tulpenmozaïekvirus

De detectie van tulpenmozaïekvirus is een ander voorbeeld. Wageningen University & Research wil het project nieuw leven inblazen en is op zoek naar een bedrijf dat een prototype wil maken. Camera's aan een rail kunnen in een kas botrytis in cyclamen detecteren. De Dockweeder kan zuring in grasland lokaliseren en bestrijden. Van recentere datum is ziektedetectie in pootaardappelen met camera's.

Precisielandbouwtechnieken maken gebruik van big data van gewassen, bodem, opbrengsten, het weer en dergelijke. Door die data te combineren, zijn taakkaarten te maken voor bijvoorbeeld het optimaliseren van de mestgift per jaar en binnen een perceel. 'Nieuwe sensoren die de auto-industrie in massa ontwikkelt, bieden steeds meer kansen voor precisielandbouw', zegt Polder.

Extra investeren

Jaarlijks zijn er zo'n zeven tot tien akkerbouwers en tuinders in Nederland die omschakelen naar biologisch. Dit telers moeten in de eerste jaren rekening houden met extra investeringen. Delphy-adviseur Marc Versprille denkt daarbij vooral aan schoffelmachines, wiedeggen en branders. 'Bij biologisch werken gaat er het nodige veranderen. Er komen veel uren handwieden bij. Per bedrijf kan dat sterk verschillen.'

Door de extra investeringen in mechanisatie, grond en gebouwen moeten telers bij het omschakelen rekening houden met een extra financieringsbehoefte. Tegelijk gaan de arbeidskosten omhoog en is er de eerste twee jaar een gat in het saldo. Dit omdat de producten nog niet met een meerprijs biologisch zijn af te zetten.

Voorbeeldbedrijf

Met een voorbeeldbedrijf van 67 hectare lichte klei in Flevoland maakt Versprille de problematiek duidelijk. Met het oude bouwplan met 29 hectare wintertarwe, 19 hectare consumptieaardappelen, 9,5 hectare suikerbieten en 9,5 hectare zaaiuien komt het saldo uit op 240.000 euro.

Na de omschakeling (twee percelen per jaar) ontstaat een bouwplan met steeds oppervlaktes van 9,5 hectare: grasklaver, zaaiuien, winterpeen, conservenerwten, suikermais, spinazie en consumptieaardappelen. Bij volledig biologisch zorgt dat voor een saldo van 425.000 à 450.000 euro. Het aantal arbeidsuren neemt toe van zo'n 300 naar 3.000 uur.

Eerst rekenen

Het grote probleem is dat in de twee tussenjaren het saldo daalt naar 200.000 euro, zegt Versprille. 'De totale extra financieringsbehoefte van dit voorbeeldbedrijf in de omschakelperiode bedraagt 371.663 euro. Ga daarom eerst rekenen voor je gaat omschakelen. Vooral het bouwplan en de gewaskeuze zijn bepalend voor het succes. Ook moet je weten wat er bij de afzet speelt.'

Versprille constateert dat biologische bedrijven steeds professioneler werken, hogere opbrengsten realiseren en steeds meer bezig zijn met specialisatie en opschaling. 'Een bedrijf van 100 hectare of meer is geen uitzondering meer. Er zijn veel gewassen met redelijke marktkansen, zodat een bouwplan is te kiezen dat bij de teler past.'

Meer waardering

Hans van der Staak, agronoom van Den Ouden Groep, vindt dat biologische boeren en tuinders meer waardering verdienen. Dit omdat ze rekening houden met het wel en wee van onze aarde: minder CO2-uitstoot en verlies aan biodiversiteit en een veel betere stikstof- en fosfaatkringloop.

Omdat zo'n 80 procent van de lucht uit stikstof bestaat, is er van dit element voldoende beschikbaar. Maar het maken van kunstmeststikstof vraagt veel energie. Het probleem van fosfaat is dat het beperkt beschikbaar is. De voorraden zijn naar schatting voldoende voor 30 tot 120 jaar.

'Alle voedingselementen op aarde blijven altijd bestaan. Het is daarom van belang om de natuurlijke kringlopen te sluiten. Dit in het belang van de bodemvruchtbaarheid. Gebruik van bodemverbeteraars, zoals compost, is daarbij van belang', zegt Van der Staak.

Maatschappelijke issues

Volgens Bionext-directeur Bavo van den Idsert bieden biologische landbouw en voeding oplossingen voor veel van de maatschappelijke issues van deze tijd. 'We hebben koningin Máxima bij de officiële opening van de Bio-beurs met trots laten zien welke concrete oplossingen wij hebben voor maatschappelijke issues als klimaatverandering, biodiversiteit en gezondheid.'

Van den Idsert noemt het treffend dat er in de Week van de Circulaire Economie op deze manier aandacht voor biologische landbouw is: 'Biologische landbouw is immers zorgzame landbouw en bij uitstek circulair.'

• Lees meer hierover deze zaterdag in Nieuwe Oogst