Bioproductie op zelfde niveau als gangbaar

Dat is de uitkomst van een onderzoek op de zandgronden van proefboerderij Vredepeel dat deze week is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift 'Agriculture, Ecosystems and Environment'.

Drie percelen

Gedurende het langjarige onderzoek zijn drie vergelijkbare proefpercelen akkerbouw (met rotatie van zes soorten gewassen) gevolgd, waarbij één op een biologische en de andere twee op de gangbare manier werden gebruikt. Op de biologische akker hebben de onderzoekers geen bestrijdingsmiddelen gebruikt, maar wel stalmest (mest gemengd met stro). Op de twee gangbare bedrijven werden wel bestrijdingsmiddelen gebruikt, met het verschil dat de onderzoekers op de ene drijfmest en op de andere kunstmest benutten.

Tijdens deze dertien jaar werd steeds gemeten wat de opbrengsten waren, hoeveel nitraat uitspoelde naar het grondwater, wat de eigenschappen van de bodem waren en hoeveel variatie daarin zat, ofwel hoe stabiel het bodemsysteem was.

Verschil steeds kleiner

Hoewel in het begin de gangbare akkers meer opbrengst hadden dan de biologische, nam dit verschil over de jaren af. Na dertien jaar was de opbrengst vrijwel gelijk met de gangbare akkers. Tegelijkertijd nam de uitspoeling van nitraat op de biologische akker af. Het biologische perceel had 50 procent minder uitspoeling van nitraat naar het grondwater dan de gangbare akkers.

De bodem van de biologische akker had een hoger organischestofgehalte, een betere structuur en een hoger vochtgehalte. Ook had de biologische akker een hogere pH dan de gangbare akkers, melden de onderzoekers. 'In het jaar 2013 bevatten de bodems van de gangbare akkers significant meer schadelijke nematoden (aaltjes) dan de biologische.'

Stabielere bodemprocessen

Tot slot bleken, tot verbazing van de onderzoekers, de bodemprocessen onder de biologische akker stabieler. 'De transitie van gangbare naar biologische landbouw leidt dus tot fundamentele veranderingen in bodemeigenschappen', concluderen de onderzoekers. Verklaringen hiervoor zoeken zij onder andere in een stabieler, beter ontwikkeld bodemvoedselweb onder de biologische akker (er is meer soortenrijkdom in de bodem), het hogere organischestofgehalte op de biologische akker, en de hiermee samenhangende geleidelijker afgifte van meststoffen van stalmest ten opzichte van drijf- en kunstmest.

'Het onderzoek laat zien dat biologische akkerbouw op langere termijn, meer dan tien jaar, leidt tot een stabieler en efficiënter systeem dan gangbare akkerbouw, met even hoge opbrengsten en veel minder uitspoeling van nitraat. Het laat ook het belang zien van organische stof en bodembiodiversiteit. Biologische landbouw is daarmee op lange termijn mogelijk beter in staat de wereld te voeden dan de gangbare landbouw', stellen de onderzoekers.