'Er is meer nodig om waterschade te verkleinen'

Boeren in het Land van Heusden en Altena leden in 2014 en 2015 grote schade door wateroverlast. De ZLTO trok daarop aan de bel bij Waterschap Rivierenland. Er kwam een werkgroep en een stuurgroep met vertegenwoordigers van ZLTO en het waterschap. Dat leidde tot een pakket maatregelen waar het waterschapsbestuur mee instemde.

De meeste van die maatregelen zijn uitgevoerd of in uitvoering, constateert Straver. Er zijn noodpompen beschikbaar, het waterschap baggert watergangen vaker, knelpunten met duikers zijn opgelost, stuwen zijn geautomatiseerd en het waterschap gaat vaker voormalen, als er kans op hevige buien is. Bovendien is een geplande waterberging vervroegd uitgevoerd.

Veel energie

De voorzitter van ZLTO Altena-Biesbosch constateert dat Waterschap Rivierenland 'er nu korter op zit'. 'Wat mogelijk was, hebben we als ZLTO op de kant gekregen. Dat heeft veel energie gekost.'

Volgens Straver is het voorkomen van waterschade een gezamenlijke verantwoordelijkheid, niet alleen van het waterschap, maar ook van boeren en burgers. 'We kunnen zelf veel doen aan de waterbergingscapaciteit van de bodem, zoals door storende lagen op te lossen, een betere vlaklegging, meer organische stof en het op tijd vernieuwen van drainage.'

Project 'Lerende Bodem'

De voorzitter van ZLTO Altena-Biesbosch merkt dat veel boeren in het gebied daar intensief mee bezig zijn. De afdeling stimuleert dat. Diverse leden nemen in studiegroepen deel aan het project 'Lerende Bodem', dat de afdeling is gestart.

Het laaghangende fruit is nu wel geplukt. Het is de vraag of dat genoeg is. 'Nee. Je kunt niet zeggen: ga nu maar rustig slapen.'

Water sneller weg

Niels Nijmeijer, projectleider wateroverlast landelijk gebied bij het waterschap, denkt daar hetzelfde over. Bij extreme buien blijft de kans bestaan dat percelen onder water komen te staan. De winst ten opzichte van twee jaar geleden is dat het water nu sneller weg is.

Voor een structurele aanpak is meer nodig. In het besluit van het waterschapsbestuur staan ook langetermijnmaatregelen. Een daarvan is een groter oppervlak open water. Want het percentage open water in het gebied is relatief laag.

Prijskaartje

Het waterschap wil actie ondernemen, maar hangt daar ook een prijskaartje aan, deels te betalen door belanghebbenden in het gebied. Want het gebied voldoet aan de landelijke normen. Voorlopig is dat niet haalbaar. Het zou per hectare te veel kosten, constateren het waterschap en de ZLTO-afdeling.

Het gaat Straver te ver om te zeggen dat zulke maatregelen niet haalbaar zijn. 'Dit hangt sterk af van de aard van de maatregelen en hoe je kosten verdeelt. Hierin hebben alle partijen hun eigen belangen. Dat maakt het ingewikkeld.'

Kavelruil

De afdelingsvoorzitter ziet wel kansen om meer open water te realiseren in samenhang met de geplande verbreding van de snelweg A27. Kavelruil kan dan het smeermiddel zijn. Daarover vinden nu gesprekken plaats.

Tot nu toe staat de aanpak van de risico's in het landelijk gebied los van de aanpak in het stedelijk gebied. Straver verwacht dat er winst is te boeken, als het hele gebied tegelijk wordt aangepakt.

Gebiedsbrede aanpak

'Je ziet dat ook rond woonkernen maatregelen zijn genomen. Deels zijn die erop gericht om water snel af te voeren. Maar daarmee zadel je het buitengebied op met extra water, zodat daar het probleem toeneemt. Het is beter om water ook in de kernen beter vast te houden. Het waterschap zou meer aan moeten sturen op een gebiedsbrede aanpak.'

De afdelingsvoorzitter vindt wel dat het waterschap te snel overstag ging, toen bewoners protesteerden tegen een pilot om het peil ter verlagen. 'Die discussie is puur op basis van emotie gevoerd. Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen, als het gaat om klimaatadaptie. Dat moet bij alle bewoners goed tussen de oren zitten.'

• Lees meer hierover deze zaterdag in Nieuwe Oogst