'Nog geen afrekening via Kringloopwijzer'

Hoe kun je de Kringloopwijzer verbeteren, zodat zoveel mogelijk melkveehouders zich in de resultaten van de Kringloopwijzer herkennen? Dat was de opdracht van het project 'Kringloopwijzer nader bekeken' van Projecten LTO Noord in samenwerking met Wageningen University & Research (WUR). Reden voor het project, uitgevoerd in opdracht van LTO Noord, waren geluiden van extensieve veehouders dat ze niet goed uit de voeten kunnen met de Kringloopwijzer.

Onder de veertien deelnemers waren boeren met onder andere een ander veeras, veel weidegang, geen mais in het rantsoen, veel natuurbeheer of een lagere melkproductie per koe. Niet iedere deelnemer had uiteindelijk een extensief bedrijf.

Spelregels veranderd

'Wat meespeelt, was ook dat de zuivelsector spelregels heeft veranderd en de Kringloopwijzer een andere status heeft gegeven en verplicht heeft gesteld', zegt Léon Šebek, onderzoeker bij WUR, een van de bedenkers van de Kringloopwijzer. Hij was samen met Cathy van Dijk van Projecten LTO Noord begeleider van het project.

Šebek ontwikkelde binnen een team van onderzoekers de Kringloopwijzer voor veehouders die de kennis van het project 'Koeien en Kansen' op hun eigen bedrijf wilden toepassen. 'Van 'Koeien en Kansen' zijn veel gegevens bekend en op basis daarvan hebben we een instrument bedacht waarmee melkveehouders de mineralenstroom op hun bedrijf konden managen.'

Corrigeren

Volgens de onderzoeker herkent ruim 80 procent van de Nederlandse melkveehouders zich prima in resultaten van de ontwikkelde rekenmethode. 'Maar een kleine groep ook niet. Dat is geen probleem als de Kringloopwijzer als managementinstrument wordt ingezet. Bedrijven kunnen op basis van hun eigen informatie en kennis van hun bedrijf de resultaten zelf wel corrigeren. Dat ontbreekt als je er een ander instrument van maakt.'

In het project werden de Kringloopwijzers van de veertien deelnemers van de afgelopen jaren nader geanalyseerd en besproken. Daaruit bleek dat de resultaten op landelijk en op groepsniveau kloppen.

Grote afwijking

Voor individuele bedrijven kan de Kringloopwijzer echter een grote afwijking hebben. Dat geldt vooral voor bedrijven die veel vers gras voeren. Ook werkt de Kringloopwijzer niet wanneer het gras een afwijkende samenstelling heeft of wanneer er een ander veeslag op het bedrijf aanwezig is.

Interessant is dat in het project ook is gekeken naar de maatschappelijke indicatoren en welke informatie daarover al in de Kringloopwijzer zit. 'De Kringloopwijzer kan namelijk ook weidegang en gedeeltelijk biodiversiteit laten zien', zegt Van Dijk. Binnen het project scoorde de groep op deze indicatoren redelijk goed.

'De Kringloopwijzer gaat uit van aannames als bedrijfsspecifieke informatie ontbreekt', zegt Šebek. Zo wordt er gerekend met Holstein-koeien en wordt de samenstelling van weidegras afgeleid van de samenstelling van het kuilgras. Maar een Jersey-koe is anders dan een Holstein-koe en vers gras heeft bij intensief weiden een andere relatie met de samenstelling van kuilgras dan bij minder intensief weiden. En zo zijn er meer aannames te bedenken waar het fout kan gaan bij de deelnemende bedrijven.'

VEM-behoefte

Hoe het beter en preciezer kan, wordt nu verder onderzocht. Zo komt er een nieuw project, waarin de berekening van de VEM-behoefte wordt geactualiseerd. Ook wordt gekeken naar het fosforgehalte in melk. De Kringloopwijzer rekent met 0,97 gram fosfor per kilo melk. Jersey-melk kan wel 1,3 gram fosfor per kilo melk bevatten.

De samenstelling van vers gras op een andere wijze inschatten is complex en lastiger uit te werken. 'Dat kan alleen via wekelijkse bemonstering van alle weidepercelen. Dat is arbeidsintensief en levert veel monsters op waardoor het te duur wordt, ' zegt Šebek.

• Lees meer hieerover deze zaterdag in Nieuwe Oogst