Zeewier als veevoer is geen sprookje meer

Het bedrijf Agroflux voerde een jaar lang een proef uit op een melkveebedrijf met ruim honderd koeien en twee melkrobots. De proef werd een jaar aangehouden om seizoensinvloeden uit te sluiten.

De helft van de veestapel kreeg 70 gram zeewier per dag bijgevoerd in de melkrobot. Dit wordt toegediend via een 500 grams kruimelbrokdosering. Het zeewier wordt gemixt met granen tot een totaal dat 2,5 kilo krachtvoer vervangt. In de proef kwam het totaal aan extra melkproductie op 2,5 kilo per koe per dag. 1,45 kilo hiervan schrijft Agroflux toe aan het zeewier. Ook het celgetal lag 55 punten lager.

Glansrijkere vacht

Hessel Altenburg is commercieel directeur van het bedrijf dat hij met twee anderen oprichtte en dat inmiddels zeewier rechtstreeks aan enkele boeren verkoopt. 'De koeien die zeewier kregen, toonden een glansrijkere vacht en waren consistenter op de mest', vertelt hij.

'Dat is lastig in kengetallen uit te drukken, maar het is onze overtuiging dat de betere productieresultaten aan een betere algemene gezondheid en hogere weerstand zijn te danken.'

Kosten

De kosten voor zeewier liegen er niet om. 'Proefondervindelijk zijn we op een 70 gramsdosering puur zeewier uitgekomen', zegt Altenburg. 'Een melkveehouder met honderd koeien komt daarbij uit op ongeveer 2 ton puur zeewier per jaar. De kosten voor de kruimelbrok met zeewier komen neer op 0,41 euro per koe per dag.'

De moeilijkheid van zeewier zit volgens Altenburg in het vinden van de goede soorten voor veevoer. 'Er zijn wel 16.000 soorten.' Dit maakt de claim dat zeewier gezond is, lastig. 'Wij hebben zes soorten geselecteerd. Die zijn goed toepasbaar. Om uiteenlopende redenen hadden andere soorten dat niet. Onze angst is dat er de komende jaren allerhande zeewierproducten op de markt komen die niet goed zijn getest.'

Methaanproductie

Een voorbeeld hiervan noemt de commercieel directeur de claim dat zeewier de methaanproductie van melkvee sterk reduceert. Uit onderzoek in Australië en bij een Ierse melkveehouder zou dat blijken.

'Het addertje onder het gras is dat dit soort zeewier beperkt beschikbaar is. Dit is alleen te kweken met een specifieke reactor en groeit langzaam. Claims als deze kun je dus niet zomaar gebruiken.'

Antibioticagebruik

Altenburg stelt dat de gezondheidsclaim wel opgaat, mits de juiste soorten zeewier worden ingezet. 'Wij zien de teelt en inzet van het product juist ook vooral als instrument om het antibioticagebruik verder te reduceren. Maar de teelt staat echt nog in de kinderschoenen. Aan grootschalige afzet als veevoer zijn we nog niet toe.'

Merla Agribusiness is dealer voor zeewiermixen en -extracten uit Ierland en Bretagne. Het gaat om producten in 20 kilo zakgoed, 3 kilo-emmers en voedingssupplementen. Voor paarden en kalveren loopt die markt al een tijdje, het beleveren van boeren met melkvee, zeugen en vleesvarkens is net gestart.

Ierse leverancier

De Ierse leverancier Oceanfeed voerde de afgelopen jaren ook een aantal praktijkproeven uit bij melkveebedrijven, waaronder in 2015 op een melkveebedrijf met honderd koeien in Nederland. De trials lieten vergelijkbare resultaten zien als bij de proef van Agroflux.

In de proef van Oceanfeed presteerden de koeien die zeewierproducten kregen beter qua melkproductie en lag het aantal mastitisgevallen lager. Het vet- en eiwitpercentage bleef gelijk.

Darmflora

Ad Merks van Merla Agribusiness stelt dat zeewier ten onrechte nog weleens wordt neergezet als eiwit- en energievervangers in diervoer. 'Wij verwachten vooral door het positieve effect op de darmflora dat zeewierproducten een bijdrage leveren aan de afname van het antibioticagebruik. Dit geldt vooral voor kalveren en jonge varkens', zegt hij.

'Het grootste voordeel richting zeugen en melkvee zien wij in de mycotoxine bindende kwaliteiten van de goed geselecteerde zeewierproducten.'

70 gramsporties

Via Oceanfeed en Merla Agribusiness wordt het zeewier ook afgemeten in 70 gramsporties. De kosten komen op 54 euro per koe per jaar. Bij honderd koeien betekent dat een bedrag van 5.400 euro.

Oceanfeed komt op basis van het onderzoek uit 2015 op een voordeel van 7.000 euro door een hogere melkopbrengst en 11.000 euro door minder kosten aan gezondheidsproblemen. Dat resulteert in een voordeel van 12.600 euro op de veestapel van honderd koeien.

Weerstand

Het voordeel op het gezondheidsgebied komt ook volgens Merks doordat zeewiermixen vooral moeten worden gezien als producten die de weerstand verhogen. Onder andere door de bioactieve stoffen polysacchariden, ofwel meervoudige koolhydraten. 'Die werken positief op de darmflora en daarmee op de darmwand.'

Floris Groenendijk deelt die visie. Hij is vanuit Wageningen University & Research programmamanager bij een project voor zeewierteelt. Groenendijk ziet veel potentie voor zeewier, maar stelt dat meer onderzoek nodig is. Vanuit een private stichting wordt hiervoor 15 kilometer uit de kust bij Scheveningen de Noordzeeboerderij opgezet om zeewier te telen.

Sceptici en believers

Over de kansrijkheid wordt verschillend gedacht. 'Je hebt sceptici en believers', zegt Groenendijk. 'Sceptici stellen dat de mogelijkheden op het land nog lang niet uitgeput zijn en dat de teelt van zeewier te duur is. Believers stellen dat de teelt goed helpt om een lage footprint te realiseren. Met zeewier kun je waardevolle voedingsstoffen en producten telen voor mens en dier, dicht bij huis.'