Stikstofdoelen haalbaar bij generieke emissiereductie van 53 procent

Volgens de gerechtelijke uitspraak van 22 januari moet de staat 50 procent van het stikstofgevoelige areaal van de urgente gebieden onder de kritische depositiewaarde brengen in 2030. Erisman en Brouwer hebben in hun studie enkele scenario's verkend voor wat dit betekent voor de bijdrage van de landbouw.

Met een generieke reductie van 53 procent van uitsluitend de ammoniakemissies uit de landbouw kan worden voldaan aan het doel van 50 procent onder de kritische depositiewaarde in 2030. Hierbij is rekening gehouden met de ramingen van de reducties buitenland en stikstofoxiden voor 2030.

Gevoelige gebieden

Er is ook gerekend met de ruimtelijke optimalisatie van de landbouwemissies om 50 procent doelbereik te halen. Hierbij is uitgegaan van een sterkere ammoniakreductie bij gevoelige gebieden.

De totaal benodigde ammoniakemissiereductie in Nederland varieert hierbij tussen 29,4 procent en 32,8 procent met in randzones een reductie van 65 tot 85 procent, waarbij de randzone rond de Veluwe varieert van 15 tot 5 kilometer. De totale landelijke reductie is in dat geval aanzienlijk lager dan de 53 procent reductie die met een uitsluitend generieke reductie nodig is voor doelbereik, stellen Erisman en Brouwer.

Recente emissieramingen

Voor alle bovengenoemde scenario's geldt dat op basis van de meest recente emissieramingen van luchtverontreinigende stoffen de ammoniakuitstoot al met 7,5 tot 15 procent daalt en de uitstoot van stikstofoxiden met ongeveer 10 procent, wat de resterende opgave significant verlaagt. Zo zal bij de ruimtelijke optimalisaties de grootte van de gebieden waarbinnen een specifiek hoog reductiepercentage nodig is, hierdoor worden verkleind.

Wanneer deze reducties en een marge op de kritische depositiewaarde van 70 of 140 mol wordt aangenomen, kan ook het doel voor 2035 – 74 procent van de urgente gebieden onder de kritische depositiewaarde – worden gerealiseerd.

Extra beleid

Als de depositiepotentiemethode wordt toegepast zoals in het rapport Naar een ontspannen Nederland uit 2021, waarbij de bijdrage aan de overschrijding van de kritische depositiewaarde vanuit de landbouw op 50 procent van het areaal wordt teruggebracht tot 0, is 30 procent generieke emissiereductie nodig, schrijven de onderzoekers.

Als de bijdrage aan de overschrijding van de kritische depositiewaarde vanuit de landbouw op 74 procent van het areaal wordt teruggebracht tot 0, is boven op het generieke deel in een relatief kleine zone rond Natura 2000-gebieden een emissiereductie van de landbouw van 7 procent nodig. De totale emissiereductie van de landbouw is daarbij ongeveer 32 procent.

Om de stikstofdoelen te halen, is behalve landbouwbeleid ook extra beleid voor de reductie van de emissie van stikstofoxiden in Nederland en emissie uit buitenland nodig. De consequentie hiervan zal volgens Erisman en Brouwer zijn dat er geen uitwisseling tussen sectoren mogelijk is (salderen) en dat ruimte voor vergunningen binnen de eigen sectoren moet worden gezocht.

Nitraatrichtlijn

De berekeningen zijn gericht op het halen van de stikstofdoelen. Erisman en Brouwer benadrukken dat ook moet worden voldaan aan de doelen uit de Nitraatrichtlijn, de Kaderrichtlijn Water en de Klimaatwet.

Dat betekent dat de keuze in het beleid hier rekening mee moet houden om lange termijn duidelijkheid en perspectief te geven aan de landbouwontwikkelingen in Nederland.