Onderzoeksrapport doet stof opwaaien in stikstofdiscussie

De stapel met adviezen, plannen en rapporten op de formatietafel groeit. Donderdag deden Erisman en Strootman een duit in het zakje met hun advies 'Naar een ontspannen Nederland'. Zij adviseren de overheid stikstofreductie op korte termijn vooral te realiseren in de Gelderse Vallei, het Groene Hart en enkele 'hotspots' op de zandgebieden.

Zij hebben gebruikgemaakt van een nieuwe rekenmethode op basis van de RIVM-gegevens. Die maakt het mogelijk om tot de vierkante kilometer nauwkeurig te bepalen welke bijdrage elk gebied in Nederland levert aan de stikstofdepositie in Natura 2000-gebieden.

Positief voor boeren

'Ons plan is ook positief voor boeren', vindt Berno Strootman. 'Met onze methode hoeven zo min mogelijk boeren een grote bijdrage te leveren aan de stikstofreductie. Wij stellen voor om van alle boeren in Nederland een stikstofreductie van 10 procent door managementmaatregelen te vragen. In een aantal gebieden, die sterk bijdragen, is dan wel een stikstofreductie van 66 procent nodig.'

Strootman en Erisman menen aan de hand van varianten dat je door heel gerichte, stevige aanpassingen in een relatief klein aantal gebieden ervoor kunt zorgen dat je de verplichte doelstellingen haalt. In het in hun ogen optimale model gaat het om 2.655 vierkante kilometer. Dat is 7,5 procent van alle plaatsen waar landbouwemissies zijn, waar die 66 procent reductie nodig is. Strootman: 'De Gelderse Vallei kleurt echt donker in de kaart die wij maakten. Daar zal de verandering het grootst zijn.' Het gaat daarbij ook om de landbouwenclave Uddel-Elspeet op de Veluwe.

Ligging

De Gelderse Vallei is volgens Erisman en Strootman zowel qua ligging als emissiegrootte een belangrijk gebied. Het ligt centraal in Nederland en ten zuidwesten van de Veluwe. De wind komt gemiddeld het vaakst uit het zuidwesten en zorgt daardoor voor een hoge depositie op de Veluwe.

Het Groene Hart lijkt qua 'stikstofgebied' minder interessant, maar is dat qua ligging, midden in de Randstad, juist weer wel. Er liggen daar bovendien andere opgaven die kunnen worden gecombineerd met stikstofreductie, zoals het tegengaan van bodemdaling en uitstoot van CO2. In het Groene Hart zal de nadruk volgens hen minder liggen op veereductie en meer op innovatie en extensivering.

Ruimte rest Nederland

Door snel stikstof te reduceren in deze gebieden ontstaat er volgens het plan ruimte in de rest van Nederland om wat meer de tijd te nemen om stikstofreductie van de grond te krijgen. Gebieden waar dan naar gekeken kan worden, zijn de Weerribben en De Wieden, Hart van Noord-Nederland, Midden-Overijssel en De Peel en omgeving.

De deskundigen zijn er geen voorstanders van om in gebieden waar stikstof wordt gereduceerd massaal te gaan bouwen of bos aan te leggen. 'Het beeld dat daarover deze week naar buiten kwam, klopt niet. Voor extensivering is juist grond nodig en bijvoorbeeld de Gelderse Vallei en het Groene Hart vinden we helemaal niet geschikt om veel woningen te bouwen.'

Niet enthousiast

Bestuurder Trienke Elshof van LTO Nederland is niet enthousiast over het plan. 'Het zaait onnodig angst in de gebieden waar het over gaat. Zoiets moet je niet top-down doen. Draagvlak is essentieel. Dat is er voor het plan 'Een duurzaam evenwicht' van onder meer LTO Nederland en Bouwend Nederland wel, gezien de vele organisaties die het steunen.'