Europese zuivelsector gaat van volumegroei naar waardecreatie

De afnemende melkplas in Europa dwingt verwerkers zich meer te richten op producten met een hogere toegevoegde waarde. De Europese experts verwachten een daling van het aantal Europese melkkoeien met 11 procent tegen 2035, ten opzichte van het gemiddelde van de afgelopen drie jaar. Zij wijten dit aan de toenemende nadruk op duurzaamheid en een aangescherpt klimaat- en milieubeleid in de EU.

De eerste signalen zijn al zichtbaar in Nederland, België en Denemarken, waar de veestapel de afgelopen jaren daalde of in het gunstigste geval gelijk bleef. Op Europees niveau is nog wel sprake van een groeiende melkveestapel, mede door de ontwikkeling van de melkveehouderij in Oost-Europese landen zoals Polen. Maar ook daar zal de groei een halt worden toegeroepen.

Productiestijging vlakt af

Tegenover de dalende melkveestapel stijgt de melkproductie per koe nog verder, door meer nadruk op dierenwelzijn en een optimalisatie van de voerstrategie en fokkerij. De landbouwspecialisten verwachten dat deze groei halveert ten opzichte van de periode 2014-2024 . In de voorbije jaren groeide de melkproductie per koe met 1,9 procent. Dit zwakt naar verwachting af tot een productiviteitsgroei van 0,9 procent tegen 2035.

De lichte productiegroei per koe, in combinatie met een afnemende veestapel, zal volgens de specialisten leiden tot een dalende Europese melkplas met 0,2 procent per jaar. Doordat er minder melk beschikbaar is, gaan verwerkers zich vermoedelijk focussen op producten met een hogere toegevoegde waarde. De verduurzaming van de Europese melkveehouderij brengt daarbij op zich al een hogere toegevoegde waarde van melk met zich mee.

Waardestijging zuivelexport

In volume neemt de export van Europese zuivelproducten af met 0,2 procent, voorspellen de experts in de EU Agricultural Outlook. Maar door de nadruk op toegevoegde waarde – meer kaas en weipoeder, ten koste van zuivelproducten zoals melkpoeder en drinkmelk – blijft de waarde tot 2035 groeien met 0,4 procent per jaar. Europa blijft hierdoor – samen met Nieuw-Zeeland – de belangrijkste zuivelregio, goed voor 46 procent van de mondiale zuivelexport.

Op mondiaal niveau verwachten de Europese experts dat de productiegroei van de afgelopen tien jaar (1,8 procent per jaar) continueert. Deze groei komt niet van de traditionele exportlanden, maar van minder productieve en niet-zelfvoorzienende zuivellanden. Zo groeit de productie in bijvoorbeeld India, Pakistan en bepaalde Noord-Afrikaanse landen sterk, maar dat wordt vooral afgezet op de binnenlandse markt.

Mondiale vraag blijft groeien

De experts vertrouwen erop dat de mondiale vraag naar zuivel, zeker ook naar hoogwaardige producten, blijft groeien. Op Europees niveau ziet het er ook goed uit. Men verwacht dat de vraag naar zuivel in Europa stabiel blijft, hoewel er verschuivingen in soorten producten optreedt. Zo daalt de consumptie van drinkmelk verder. De Europese experts denken dat plantaardige zuivelalternatieven op langere termijn maar een beperkte impact hebben op de vraag naar zuivelproducten.

Op basis van de verwachte ontwikkelingen, rekenen de experts met een melkprijs die rond de 50 eurocent per kilo melk blijft schommelen. Of dit goed nieuws is voor de Europese melkveehouders, is volgens hen nog de vraag. Inflatie zal veel van de prijsstijging tenietdoen.