'Export voedingsmiddelen naar VS halveert bij handelstarief Trump'

Een heffing op Europese goederen zorgt ervoor dat Amerikaanse afnemers vaker Nederlandse voedingsmiddelen links laten liggen en vervangen voor binnenlandse alternatieven. Op basis van tarief- en prijselasticiteiten raamt ABN Amro dat de Nederlandse voedingsmiddelenindustrie jaarlijks ruim de helft minder naar de VS zal exporteren als gevolg van een eenzijdig importtarief van 25 procent. Dit is gelijk aan 1,3 miljard euro per jaar.

Deze daling is aanzienlijk, vindt de bank, al bedraagt dit slechts 1,5 procent van de totale export van Nederlandse voedingsmiddelen. Voor de sector als geheel blijven de gevolgen dus beperkt, maar producenten van onder meer alcoholische dranken (-52 procent) en vis (- 70 procent) krijgen zware klappen. De schade voor exporteurs van zuivel, graan en koffie lijkt volgens ABN Amro 'beperkt' te blijven met een exportdaling van 40 procent.

Exportcijfers

Jaarlijks exporteert de Nederlandse dranken- en voedingsmiddelenindustrie ruim 2,3 miljard euro naar de VS. Omgerekend is dit 3 procent van de totale export. Nederland exporteert vooral alcoholische dranken (656 miljoen euro), vis (352 miljoen euro), groente en fruit (298 miljoen euro), kaas (115 miljoen euro) en chocolade (254 miljoen euro) naar de VS.

De export van granen en graanproducten is goed voor 127 miljoen euro, eieren en zuivel (zonder kaas) voor 53 miljoen euro en vlees en vleesproducten voor 57 miljoen euro.

Impact verzachten

ABN Amro doet een aantal suggesties aan producenten om de impact te verzachten. Zo kunnen ze anticiperen door andere afzetmarkten te zoeken en daarmee hun klantenbestand diversifiëren. Ook kunnen ze prijzen aanpassen, afhankelijk van de prijselasticiteit van het product en productie verplaatsen naar de VS of landen waarvoor geen Amerikaans importtarief geldt om daarmee de importheffing te ontlopen.

De EU werkt aan een tegenreactie die Trump mogelijk van gedachten kan doen veranderen. Vanuit economisch perspectief is een tegenreactie met importheffing voor Amerikaanse goederen volgens de bank geen verstandig idee, doordat deze de Nederlandse inflatie verder zal aanjagen. Nederland importeert vanuit de VS vooral fruit en noten (jaarlijks 286 miljoen euro), alcoholische dranken (190 miljoen euro), vlees (183 miljoen euro) en vis (116 miljoen euro).

Concurrerende landen

De bank heeft bij de raming alleen gekeken naar de directe effecten van de importheffing op productniveau. Gedragsveranderingen en neveneffecten zijn te onzeker en daarom in de berekeningen niet meegenomen. Daarnaast spelen importtarieven voor concurrerende landen een belangrijke rol. Wanneer de tarieven voor Mexico worden verhoogd of verlaagd, zal dat effecten hebben.

De bank waarschuwt dat neveneffecten ook negatief kunnen uitpakken. Overtollig aanbod dat niet naar de VS wordt verscheept, zal op bijvoorbeeld de Europese markt worden aangeboden. Dit drukt de prijzen, zodat het Amerikaanse importtarief uiteindelijk tegelijk de marges in Europa onder druk zet. Gegeven de omvang van de export naar de VS blijft dit effect naar verwachting beperkt.